Xây dựng quan hệ lao động dựa trên những gì?

Quan hệ lao động là quan hệ được xây dựng từ các chủ thể lao động. Xây dựng quan hệ lao động được các chủ thể này xây dựng dựa trên các các yếu tố khác nhau. Vậy các yếu tố đó là gì? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về xây dựng quan hệ lao động.

Việc xây dựng quan hệ lao động dựa trên 04 yếu tố, được quy định tại Điều 7 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019:

“1. Quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau.

2. Người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động và người lao động, tổ chức đại diện người lao động xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định với sự hỗ trợ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3. Công đoàn tham gia cùng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hỗ trợ xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định; giám sát việc thi hành quy định của pháp luật về lao động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

4. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức đại diện của người sử dụng lao động khác được thành lập theo quy định của pháp luật có vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định.”

Theo quy định trên, mỗi yếu tố để xây dựng quan hệ lao động đều phụ thuộc vào các nhóm chủ thể nhất định.

1. Quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau

Quan hệ lao động là quan hệ giữa người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động và người lao động, tổ chức đại diện người lao động. Quan hệ này được xác lập dựa trên sự thỏa thuận hoặc thương lượng, đối thoại, tức là hoàn toàn do các bên cùng tham gia và thực hiện, không có sự can thiệp quá sâu từ phía Nhà nước. Vì vậy, việc xác lập quan hệ lao động cần phải có các nguyên tắc riêng để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên sau khi đã xác lập quan hệ lao động, đó là tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau.

2. Người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động và người lao động, tổ chức đại diện người lao động xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định với sự hỗ trợ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Sau khi xác lập quan hệ lao động, người sử dụng lao động, người lao động, tổ chức đại diện người lao động, người sử dụng lao động thực hiện các quyền và nghĩa vụ được thỏa thuận khi xác lập quan hệ lao động. Quan hệ lao động này chỉ có thể tiến bộ (phù hợp với quy phạm pháp luật, đạo đức hiện đại), hài hòa (các bên đồng thuận, không xảy ra tranh chấp) và ổn định (lâu dài) khi các bên tôn trọng các quyền và nghĩa vụ của nhau, cùng với sự hỗ trợ của các chủ thể có thẩm quyền.

3. Công đoàn tham gia cùng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hỗ trợ xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định; giám sát việc thi hành quy định của pháp luật về lao động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động

Công đoàn là một tổ chức đại diện người lao động nhưng trước đây, Công đoàn là tổ chức đại diện người lao động duy nhất tại Việt Nam. Vì vậy cho đến hiện nay, Công đoàn vẫn là tổ chức đại diện người lao động phổ biến nhất. Công đoàn cùng cơ quan nhà nước phối hợp để giám sát quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động về khía cạnh thi hành quy định của pháp luật về lao động, thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên. Do Công đoàn là tổ chức đại diện người lao động nên sẽ chú trọng bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở vị trí trung lập giữa người lao động và người sử dụng lao động nên việc phối hợp này giúp đảm bảo tốt hơn cho người lao động.

4. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức đại diện của người sử dụng lao động khác được thành lập theo quy định của pháp luật có vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định

Các tổ chức khác liên quan đến quan hệ lao động là tổ chức đại diện người sử dụng lao động (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức người sử dụng lao động khác) giống như đối với trường hợp tổ chức địa diện người lao động, phải được thành lập theo quy định của pháp luật, có vai trò bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động. Và cũng giống như các chủ thể khác của quan hệ lao động, tổ chức đại diện người lao động cũng phải tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định, phù hợp với các quyền mà các tổ chức này được thực hiện trong quan hệ lao động.

Như vậy, việc xây dựng quan hệ lao động xuất phát từ quá trình xác lập quan hệ lao động đến xuyên suốt quá trình quan hệ lao động tồn tại, được thực hiện bởi 04 chủ thể là người lao động, người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động. Trong đó, tổ chức đại diện người lao động và tổ chức đại diện người sử dụng lao động đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ quan Nhà nước giám sát, xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, ổn định, hài hòa. Trên đây là bài viết của chúng tôi về vấn đề xây dựng quan hệ lao động.

Luật Hoàng Anh