Có hay không những khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp?

Thuế thu nhập doanh nghiệp là một khoản nộp mang tính bắt buộc mà doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh nộp về ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, để đảm bảo tính công bằng cũng như khuyến khích đầu tư, kinh doanh, Nhà nước đã miễn thuế cho một số thu nhập từ những ngành nghề, lĩnh vực nhất định. Có thể tìm thấy các quy định cụ thể về các trường hợp thu nhập được miễn thuế tại Điều 8 Thông tư số 78/2014/TT-BTC  ngày 18/6/2014, và được sửa đổi bổ sung tại Điều 6 Thông tư số 96/2015/TT-BTC ngày 22/6/2015. Theo đó có 11 khoản thu nhập của doanh nghiệp được miễn thuế:

Thứ nhất, Thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng, chế biến nông sản, thủy sản, sản xuất muối của hợp tác xã; thu nhập của hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thu nhập của doanh nghiệp từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng, chế biến nông sản, thủy sản ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thu nhập từ hoạt động đánh bắt hải sản.

Địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn có thể hiểu là những nơi kém phát triển, còn nhiều lạc hậu, nghèo nàn cả về cơ sở vật chất và điều kiện phát triển mà Nhà nước cần khuyến khích đầu tư.

Rất nhiều nhà đầu tư lo ngại khi thực hiện kinh doanh trên những địa bàn này bởi số lượng khách hàng cũng như nhu cầu sử dụng dịch vụ ít hơn so với vùng phát triển nên miễn thuế thu nhập sẽ tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư.

Thứ hai, Thu nhập từ việc thực hiện dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp. Ngành nông nghiệp Việt Nam chiếm tỷ trọng tương đối lớn, có những ngành đạt sản lượng xuất khẩu đứng thứ 2 thứ 3 trên thế giới. Tuy nhiên việc trực tiếp tiến hành hoạt động sản xuất nông nghiệp rất khó khăn và vất vả. Ngày nay có không ít người nông dân bỏ ruộng để làm việc khác. Để khắc phục tình trạng này Nhà nước đã miễn thuế đối với thu nhập từ thực hiện kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp.

Thứ ba, Thu nhập từ việc thực hiện hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, sản phẩm đang trong thời kỳ sản xuất thử nghiệm, sản phẩm làm ra từ công nghệ mới lần đầu áp dụng tại Việt Nam. Hiện nay, trong thời kỳ thử nghiệm, doanh nghiệp sẽ không có lợi nhuận nên không phải chịu thuế.

Thứ tư, Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp có từ 30% số lao động bình quân trong năm trở lên là người khuyết tật, người sau cai nghiện, người nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) và có số lao động bình quân trong năm từ hai mươi người trở lên, không bao gồm doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh bất động sản. Việc doanh nghiệp tiếp nhận lao động là người khuyết tật, hệ thống miễn dịch bị suy giảm,… là tạo điều kiện cho họ có việc làm, đồng nghĩa với việc năng suất lao động không cao bằng lao động phổ thông. Nhà nước miễn nộp thuế trong trường hợp này để tạo điều kiện tiếp cận việc làm cho người dân.

Thứ năm, Thu nhập từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người dân tộc thiểu số, người tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội. Thu nhập này khá ít vì thường các hoạt động giảng dạy này mang tính từ thiện hơn nên được miễn thuế.

Thứ sáu, Thu nhập được chia từ hoạt động góp vốn, liên doanh, liên kết với doanh nghiệp trong nước, sau khi đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định.

Thứ bảy, Khoản tài trợ nhận được để sử dụng cho hoạt động giáo dục, nghiên cứu khoa học, văn hóa, nghệ thuật, từ thiện, nhân đạo và hoạt động xã hội khác tại Việt Nam. Miễn thuế trong trường hợp này là bởi số tiền thu được lại không phải vì mục đích sinh lời mà vì một mục đích nhân đạo, từ thiện, có ích cho cộng đồng.

Thứ tám, Thu nhập từ chuyển nhượng chứng chỉ giảm phát thải (CERs) của doanh nghiệp được cấp chứng chỉ giảm phát thải.

Thứ chín, Thu nhập từ thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao của Ngân hàng Phát triển Việt Nam trong hoạt động tín dụng đầu tư phát triển, tín dụng xuất khẩu; thu nhập từ hoạt động tín dụng cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác của Ngân hàng Chính sách xã hội; thu nhập của các quỹ tài chính nhà nước và quỹ khác của Nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của pháp luật; thu nhập của tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng Việt Nam.

Thứ mười, Phần thu nhập không chia của cơ sở thực hiện xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế và lĩnh vực xã hội hóa khác để lại để đầu tư phát triển cơ sở đó theo quy định của luật chuyên ngành về lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế và lĩnh vực xã hội hóa khác; phần thu nhập hình thành tài sản không chia của hợp tác xã được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Hợp tác xã.

Thứ mười một, Thu nhập từ chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực ưu tiên chuyển giao cho tổ chức, cá nhân ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Việc chuyển giao công nghệ là nhằm mục đích trao cho địa bàn này cơ hội để phát triển nên được miễn thuế nếu có thu nhập phát sinh.

Tổng kết lại, vì các mục đích khác nhau, vì lợi ích cộng đồng hoặc khuyến khích đầu tư, Nhà nước đã miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho một số loại thu nhập của doanh nghiệp.

Luật Hoàng Anh