Phân biệt sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, chứng từ và sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp?

Hóa đơn, chứng từ đều là những tài liệu quan trọng ghi nhận lại các thông tin về thuế, phí, lệ phí. Vậy sử dụng hóa đơn chứng từ thế nào là hợp pháp? Sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, chứng từ có giống với việc sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp hay không? Bài viết sau đây sẽ phân biệt hai hành vi này.

1. Hóa đơn, chứng từ là gì?

Theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 4 Điều 3 Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn chứng từ, ban hành ngày 19 tháng 10 năm 2020 thì hóa đơn, chứng từ được hiểu như sau:

Hóa đơn là chứng từ kế toán do tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ lập, ghi nhận thông tin bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ. Hóa đơn được thể hiện theo hình thức hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn do cơ quan thuế đặt in.

Chứng từ là tài liệu dùng để ghi nhận thông tin về các khoản thuế khấu trừ, các khoản thu thuế, phí và lệ phí thuộc ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật quản lý thuế. Chứng từ theo quy định tại Nghị định này bao gồm chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân, biên lai thuế, phí, lệ phí được thể hiện theo hình thức điện tử hoặc đặt in, tự in.

2. Phân biệt sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp với sử dụng bất hợp pháp hóa đơn chứng từ

Trước hết, hóa đơn, chứng từ hợp pháp là hóa đơn, chứng từ đảm bảo đúng, đầy đủ về hình thức và nội dung do pháp luật quy định.

2.1. Sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp

Căn cứ theo Khoản 9 Điều 3 Nghị định 123/2020/NĐ-CP, hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp bao gồm:

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ giả.

“Hóa đơn, chứng từ giả là hóa đơn, chứng từ được in hoặc khởi tạo theo mẫu hóa đơn, chứng từ đã được thông báo phát hành của tổ chức, cá nhân khác hoặc in, khởi tạo trùng số của cùng một ký hiệu hóa đơn, chứng từ hoặc làm giả hóa đơn điện tử, chứng từ điện tử.” – Khoản 8 Điều 3 Nghị định 123/2020/NĐ-CP.

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ chưa có giá trị sử dụng hoặc hết giá trị sử dụng.

- Sử dụng hóa đơn bị ngừng sử dụng trong thời gian bị cưỡng chế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn, trừ trường hợp được phép sử dụng theo thông báo của cơ quan thuế; sử dụng hóa đơn điện tử không đăng ký sử dụng với cơ quan thuế.

- Sử dụng hóa đơn điện tử chưa có mã của cơ quan thuế đối với trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.

- Sử dụng hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ có ngày lập trên hóa đơn từ ngày cơ quan thuế xác định bên bán không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ mua hàng hóa, dịch vụ có ngày lập trên hóa đơn, chứng từ trước ngày xác định bên lập hóa đơn, chứng từ không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc chưa có thông báo của cơ quan thuế về việc bên lập hóa đơn, chứng từ không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền nhưng cơ quan thuế hoặc cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác đã có kết luận đó là hóa đơn, chứng từ không hợp pháp.

2.2. Sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, chứng từ

Các hành vi sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, chứng từ theo Khoản 9 Điều 3 Nghị định 123/2020/NĐ-CP bao gồm:

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định.

- Sử dụng hóa đơn tẩy xóa, sửa chữa không đúng quy định.

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ khống.

“ Hóa đơn, chứng từ khống hóa đơn, chứng từ đã ghi các chỉ tiêu, nội dung nghiệp vụ kinh tế nhưng việc mua bán hàng hóa, dịch vụ không có thật một phần hoặc toàn bộ”

- Sử dụng hóa đơn phản ánh không đúng giá trị thực tế phát sinh hoặc lập hóa đơn khống, lập hóa đơn giả.

- Sử dụng hóa đơn có sự chênh lệch về giá trị hàng hóa, dịch vụ hoặc sai lệch các tiêu thức bắt buộc giữa các liên của hóa đơn.

- Sử dụng hóa đơn để quay vòng khi vận chuyển hàng hóa trong khâu lưu thông hoặc dùng hóa đơn của hàng hóa, dịch vụ này để chứng minh cho hàng hóa, dịch vụ khác.

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ của tổ chức, cá nhân khác (trừ hóa đơn của cơ quan thuế và trường hợp được ủy nhiệm lập hóa đơn) để hợp thức hóa hàng hóa, dịch vụ mua vào hoặc hàng hóa, dịch vụ bán ra.

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ mà cơ quan thuế hoặc cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác đã kết luận là sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ.

Như vậy, thoáng qua có thể thấy giống nhưng pháp luật lại quy định các hành vi khác nhau giữa sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp và sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, chứng từ.

Luật Hoàng Anh