Thuế đối với hàng hóa trong Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu?

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á  u (EAEU - bao gồm các nước Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus, Cộng hòa Kazakhstan, Cộng hòa Armenia và Cộng hòa Kyrgyzstan) được ký kết ngày 29/5/2015, và có hiệu lực từ ngày 05/10/2016. Đây cũng là FTA đầu tiên của EAEU do đó các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có nhiều lợi thế khi xuất khẩu sang khu vực thị trường này. Trong bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về thuế đối với hàng hóa được quy định trong hiệp định.

1. Mục tiêu của Hiệp định

Căn cứ vào Điều 1.3 Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu, hiệp định này hướng tới các mục tiêu:

- Nhằm đạt được sự tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại hàng hóa giữa các Bên thông qua, nhưng không hạn chế ở, việc cắt giảm thuế quan và các hàng rào phi thuế quan và đơn giản hóa thủ tục hải quan.

- Nhằm đạt được sự tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại dịch vụ giữa các Bên.

- Tạo thuận lợi, thúc đẩy và tăng cường cơ hội đầu tư giữa các Bên thông qua việc phát triển hơn nữa môi trường đầu tư thuận lợi.

- Hỗ trợ hợp tác thương mại và kinh tế giữa các Bên.

- Bảo hộ đầy đủ và hiệu quả sở hữu trí tuệ và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này.

- Thiết lập một khuôn khổ nhằm tăng cường hợp tác hơn nữa trong các lĩnh vực đã được thỏa thuận trong Hiệp định này và tạo thuận lợi cho việc trao đổi thông tin giữa các Bên.

2. Quy định về thương mại hàng hóa

2.1. Đối xử tối huệ quốc

Theo quy định của Điều 2.1 Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á  Âu, đối xử tối huệ quốc đối với hàng hóa được thực hiện theo nguyên tắc:

- Đối với mọi khoản thuế quan và khoản thu thuộc bất cứ loại nào được áp dụng hay có liên quan đến nhập khẩu và xuất khẩu hoặc được áp dụng đối với việc chuyển tiền quốc tế để thanh toán hàng xuất nhập khẩu, đối với phương thức đánh thuế và các khoản thu nêu trên, và đối với tất cả quy định, thủ tục liên quan đến nhập khẩu và xuất khẩu, đối với tất cả các vấn đề nêu tại khoản 2 và khoản 4 của Điều III của Hiệp định GATT 1994, bất kỳ lợi thế, biệt đãi, đặc quyền hay miễn trừ được bất kỳ Bên nào dành cho hàng hóa có xuất xứ từ hay được giao tới một nước thứ ba sẽ được dành ngay lập tức và vô điều kiện cho hàng hóa tương tự đến từ hay được giao tới Bên kia.

Khoản 2, Khoản 4 Điều III của Hiệp định GATT 1994 như sau:

“Điều III

Đối xử quốc gia về thuế và quy tắc trong nước

1. Các bên ký kết thừa nhận rằng các khoản thuế và khoản thu nội địa, cũng như luật, hay quy tắc hay yêu cầu tác động tới việc bán hàng, chào bán, vận tải, phân phối hay sử dụng sản phẩm trong nội địa cùng các quy tắc định lượng trong nước yêu cầu có pha trộn, chế biến hay sử dụng sản phẩm với một khối lượng tỷ trọng xác định, không được áp dụng với các sản phẩm nội địa hoặc nhập khẩu với kết cục là bảo hộ hàng nội địa.*

2. Hàng nhập khẩu từ lãnh thổ của bất cứ một bên ký kết nào sẽ không phải chịu, dù trực tiếp hay gián tiếp, các khoản thuế hay các khoản thu nội địa thuộc bất cứ loại nào vượt quá mức chúng được áp dụng, dù trực tiếp hay gián tiếp, với sản phẩm nội tương tự. Hơn nữa, không một bên ký kết nào sẽ áp dụng các loại thuế hay khoản thu khác trong nội địa trái với các nguyên tắc đã nêu tại khoản 1.*

3. Với mọi khoản thuế nội địa hiện đã tồn tại trái với các quy định tại khoản 2, nhưng có thỏa thuận cụ thể cho phép duy trì căn cứ vào một hiệp định thương mại có giá trị hiệu lực vào ngày 10 tháng 4 năm 1947, theo đó thuế nhập khẩu đánh vào sản phẩm chịu thuế nội địa đã được cam kết trần, không tăng lên, bên ký kết đang áp dụng thuế đó được hoãn thời hạn thực hiện các quy định tại khoản 2 áp dụng với các loại thuế nội đó cho tới khi nghĩa vụ thuộc hiệp định đó được giải phóng và cho phép bên ký kết đó điều chỉnh thuế quan trong chừng mực cần thiết để bù đắp cho nhân tố bảo hộ trong khoản thuế nội địa.”

- Không một quy định nào nêu trên buộc một Bên phải dành cho Bên kia các lợi thế, biệt đãi, đặc quyền hay miễn trừ trên cơ sở tối huệ quốc, mà Bên đó dành cho bất kỳ một nước thứ ba đáp ứng các tiêu chí sau:

+ Dành cho các nước láng giềng nhằm mục đích tạo thuận lợi cho giao thông biên giới.

+ Dành cho các nước tham gia một liên minh hải quan, khu vực thương mại tự do hoặc các tổ chức kinh tế khu vực, hoặc bất kỳ hiệp định thương mại khu vực khác.

+ Dành cho các nước đang phát triển và kém phát triển theo quy định của GATT 1994, Hệ thống ưu đãi phổ cập trong khuôn khổ UNCTAD hoặc các luật lệ và quy định liên quan của các Bên.

2.2. Cắt giảm hoặc xóa bỏ thuế quan

Căn cứ vào Điều 2.3 Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á  Âu, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu sẽ được cắt giảm thuế quan hoặc được xóa bỏ (miễn thuế) theo quy định sau:

- Mỗi Bên sẽ dần cắt giảm và/hoặc xóa bỏ thuế quan đối với hàng hóa có xuất xứ của Bên kia theo lộ trình cam kết thuế của mình và sẽ không tăng thuế hoặc đưa ra một loại thuế mới dẫn tới kết quả là thuế suất đối với hàng hóa có xuất xứ của Bên kia vượt mức cam kết trong lộ trình cam kết thuế.

- Một Bên, vào bất kỳ thời điểm nào, có thể đơn phương đẩy nhanh việc cắt giảm và/hoặc xóa bỏ thuế quan trong lộ trình cam kết thuế của mình đối với hàng hóa có xuất xứ của Bên kia.

Quy định này sẽ không ngăn cản một Bên tăng thuế lên mức đã xác định trong lộ trình cam kết thuế đối với năm tương ứng sau khi đã đơn phương đẩy nhanh cắt giảm.

Bên cân nhắc thực hiện việc tăng, giảm và/hoặc xóa bỏ thuế quan này sẽ thông báo cho Bên kia sớm nhất có thể trước khi mức thuế quan mới có hiệu lực.

- Các Bên có thể xem xét đẩy nhanh việc cắt giảm và/hoặc xóa bỏ thuế quan trong lộ trình cam kết thuế của mình bằng cách sửa đổi Hiệp định phù hợp với Điều 15.5 của Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu.

- Nếu mức thuế quan đối với hàng hóa có xuất xứ mà một Bên áp dụng theo Phụ lục 1 của Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu cao hơn mức thuế tối huệ quốc áp dụng đối với cùng loại hàng hóa thì hàng hóa đó có thể được hưởng mức thuế suất thứ hai.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Hiệp định về thuế ký kết giữa Việt Nam và các quốc gia khác

Luật Hoàng Anh