Trình tự áp dụng quản lý rủi ro về thuế?

Trên thực tế chúng ta gặp rất nhiều rủi ro, bất trắc, tình huống không may, không ngờ trước trong quá trình thực hiện một công việc nào đó. Vậy trong lĩnh vực thuế có xảy ra rủi ro hay không? Quản lý rủi ro về thuế được áp dụng như thế nào? Bài viết sau đây của Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về trình tự áp dụng quản lý rủi ro về thuế.

1. Áp dụng quản lý rủi ro về thuế là gì

Có nhiều quan điểm trên thế giới và ở Việt Nam về khái niệm quản lý rủi ro về thuế. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), quản lý rủi ro là một quá trình quản lý mang tính hệ thống trong việc xác định, đánh giá, xếp hạng, và xử lý các loại rủi ro liên quan tới việc tuân thủ pháp luật thuế. Bên cạnh đó, theo một nghiên cứu tại tạp chí tài chính của Nguyễn Thị Thùy Dương vào năm 2017 về “Áp dụng quản lý rủi ro về thuế: Những vướng mắc và giải pháp tháo gỡ”, quản lý rủi ro được hiểu là.

"Quản lý rủi ro là quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, toàn diện và có hệ thống nhằm nhận dạng, kiểm soát, phòng ngừa và giảm thiểu những tổn thất, mất mát, những ảnh hưởng bất lợi của rủi ro đối với các nội dung quản lý để đạt được mục tiêu đặt ra."

Từ những quan điểm nêu trên có thể rút ra quản lý rủi ro trong quản lý thuế là việc xác định, đánh giá, xếp hạng và xử lý những hành vi có nguy cơ không tuân thủ pháp luật đối với nghĩa vụ nộp thuế dẫn đến thất thu ngân sách Nhà nước.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Thông tư số 31/2021/TT-BTC ngày 17/5/2021, áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế được hiểu là:

“Điều 3

1. Áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế là việc ứng dụng các quy trình nghiệp vụ, các nguyên tắc, biện pháp, kỹ thuật về quản lý rủi ro và kết quả đánh giá tuân thủ pháp luật thuế, mức độ rủi ro người nộp thuế để quyết định thực hiện các biện pháp nghiệp vụ trong quản lý thuế.”

2. Trình tự áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế

Căn cứ vào Điều 6 Thông tư số 31/2021/TT-BTC ngày 17/5/2021, Áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế được cơ quan thuế thực hiện theo trình tự sau:

Bước 1: Đánh giá tình hình, xác định mục tiêu và yêu cầu quản lý rủi ro

Cơ quan thuế thực hiện rà soát các rủi ro, sai phạm thường gặp của người nộp thuế trong việc thực hiện quy định tại Điều 17 Luật Quản lý thuế năm 2019 về trách nhiệm của người nộp thuế hoặc quy định hiện hành để xác định các rủi ro chính cần được xử lý. Thêm vào đó là xác định rủi ro lớn của người nộp thuế và hướng xử lý.

Bước 2: Tổ chức thu thập, xử lý thông tin quản lý rủi ro

Thông tin quản lý rủi ro được thu thập, xử lý theo quy định tại Chương II Thông tư số 31/2021/TT-BTC về nguồn tin thông tin quản lý rủi ro về thuế, hình thức thu thập và phương hướng xử lý thông tin thu thập được.

Trường hợp thông tin kê khai sai, không đầy đủ phát hiện trong quá trình phân tích rủi ro, người nộp thuế có trách nhiệm cung cấp, giải trình hoặc bổ sung thông tin, tài liệu theo yêu cầu và thời hạn thông báo của cơ quan thuế để đảm bảo đánh giá tuân thủ pháp luật thuế và phân loại mức độ rủi ro người nộp thuế được chính xác.

Bước 3: Thiết lập, cập nhật các chỉ số để phân tích, đánh giá tuân thủ pháp luật thuế, phân loại mức độ rủi ro người nộp thuế

Căn cứ kết quả đánh giá tình hình, xác định mục tiêu và yêu cầu quản lý rủi ro quy định tại Khoản 1 Điều 6 Thông tư số 31/2021/TT-BTC.

Cập nhật thông tin quản lý rủi ro và ứng dụng công nghệ thông tin để thiết lập, cập nhật các chỉ số tiêu chí, trọng số dùng đánh giá, phân loại mức độ tuân thủ pháp luật thuế, mức độ rủi ro người nộp thuế.

Bước 4: Phân tích, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật thuế; xác định mức độ rủi ro người nộp thuế; xác định mức độ rủi ro trong các nghiệp vụ quản lý thuế; quản lý hồ sơ rủi ro đối với các trường hợp giám sát trọng điểm.

Người nộp thuế được phân đoạn theo điều kiện xác định phù hợp với yêu cầu quản lý thuế trong từng thời kỳ khi thực hiện việc phân tích, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật thuế và mức độ rủi ro người nộp thuế.

Việc thực hiện phân tích, phân loại mức độ tuân thủ pháp luật thuế và mức độ rủi ro người nộp thuế được thực hiện bằng các phương pháp quy định tại Điều 5 Thông tư số 31/2021/TT-BTC bao gồm:

+ Phương pháp chấm điểm và phân loại theo điểm.

+ Phương pháp học máy.

+ Phương pháp xếp hạng theo danh mục.

Bước 5:  Căn cứ kết quả xác định mức độ rủi ro để từ đó đánh giá tuân thủ pháp luật của người nộp thuế để áp dụng biện pháp quản lý thuế và xây dựng kế hoạch nâng cao tuân thủ tổng thể đối với người nộp thuế.

Bước 6: Theo dõi, cập nhật, đánh giá thông tin phản hồi về kết quả thực hiện các biện pháp quản lý thuế.

Bước 7: Thực hiện thu thập, xử lý, sử dụng, lưu trữ, thông tin.

Chỉ đạo, hướng dẫn điều chỉnh, bổ sung việc áp dụng quản lý rủi ro phù hợp để đảm bảo hiệu quả quản lý thuế.

Cơ quan quản lý thuế cần tuân theo trình tự áp dụng quản lý rủi ro về thuế để góp phần đưa ra biện pháp nghiệp vụ chính xác nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro về thuế.

Luật Hoàng Anh