Thời hạn xóa án tích là gì? Các trường hợp nào được xóa án tích?

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015;

• Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự số 12/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017;

• Bộ luật Tố tụng Hình sự số 101/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Khái niệm xóa án tích

Án tích là hậu quả pháp lý của việc phạm tội và là một trong những hình thức người phạm tội trách nhiệm hình sự. Án tích tồn tại trong suốt quá trình người phạm tội bị kết án về một tội phạm cho đến khi được xóa án.

Căn cứ quy định tại Điều 69 Bộ luật Hình sự, xóa án tích áp dụng đối với người đã bị kết án khi họ đã chấp hành xong hình phạt, bao gồm đương nhiên được xóa án tích; xóa án tích theo quyết định của tòa án và xóa án tích trong trường hợp đặc biệt. Người được xóa án tích coi như chưa bị kết án.

Tuy nhiên, người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.

Đương nhiên được xóa án tích

Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) của Bộ luật Hình sự khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện khác quy định tại Khoản 2, Khoản 3 Điều 70 Bộ luật Hình sự.

Điều kiện để người bị kết án được đương nhiên xóa án tích

Người bị kết án được đương nhiên xóa án tích nếu có đủ các điều kiện sau đây:

• Người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) của Bộ luật Hình sự;

• Người bị kết án đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án;

• Sau khi chấp hành xong hình phạt, thời gian thử thách hoặc hết thời hiệu thi hành bản án, người bị kết án không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn luật định.

Quy định của pháp luật về thời hạn đương nhiên xóa án tích

Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

• 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

• 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;

• 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

• 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn luật định nêu trên thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Thẩm quyền đương nhiên xóa án tích

Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án và khi có yêu cầu thì cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích, nếu có đủ điều kiện quy định

Xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Xóa án tích theo quyết định của Tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của Bộ luật Hình sự.

Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người bị kết án căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án và các điều kiện về thời hạn theo quy định tại Khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự.

Điều kiện để người bị kết án được xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Người bị kết án được xóa án tích theo quyết định của Tòa án khi đáp ứng các điều kiện sau:

• Người bị kết án về các tội quy định tại Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) của Bộ luật Hình sự;

• Người bị kết án đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án;

• Người bị kết án không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian luật định kể từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án.

Quy định của pháp luật về thời hạn xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Người bị kết án được Tòa án quyết định việc xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

• 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

• 03 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;

• 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

• 07 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định luật định thì Tòa án quyết định việc xóa án tích từ khi người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Lưu ý: Người bị Tòa án bác đơn xin xóa án tích lần đầu, thì sau 01 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi, thì sau 02 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích.

Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt

Trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị, thì Tòa án quyết định việc xóa án tích nếu người đó đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn luật định để được đương nhiên xóa án tích hoặc được Tòa án quyết định xóa án tích.

Cách tính thời hạn để xóa án tích

Thời hạn để xóa án tích (kể cả trường hợp đương nhiên xóa án tích và xóa án tích theo quyết định của tòa án) được tính như sau:

• Thời hạn luật định để xóa án tích đều căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên.

• Người bị kết án chưa được xóa án tích mà thực hiện hành vi phạm tội mới và bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật thì thời hạn để xóa án tích cũ được tính lại kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc thời gian thử thách án treo của bản án mới hoặc từ ngày bản án mới hết thời hiệu thi hành.

• Người bị kết án trong trường hợp phạm nhiều tội mà có tội thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích, có tội thuộc trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án thì căn cứ vào thời hạn xóa án tích theo quyết định của Tòa án, Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người đó.

• Người được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cũng được coi như đã chấp hành xong hình phạt.