Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay thì môi trường chính là vấn đề nóng bỏng được chính phủ các quốc gia quan tâm hàng đầu, trong đó có Việt Nam. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hóa nhanh, sự di dân tự do từ các tỉnh về thành phố lớn, việc xây dựng các công trình, các khu chung cư nhiều… nên đối mặt với những thách thức to lớn từ ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Điều này làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt sản xuất của con người và sự tồn tại của các sinh vật khác. Nhận thấy được các vấn đề này, các điều luật về bảo vệ môi trường được nghiên cứu và cập nhật thường xuyên để phù hợp với hiện tại.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ phân tích các quy định về việc áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trong công tác bảo vệ môi trường theo Điều 105 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Trách nhiệm của chủ dự án đầu tư, cơ sở thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường

Căn cứ theo khoản 1 Điều 104 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“1. Chủ dự án đầu tư, cơ sở thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường có trách nhiệm nghiên cứu, áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất theo lộ trình do Chính phủ quy định; cung cấp thông tin theo yêu cầu để phục vụ xây dựng hướng dẫn kỹ thuật áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất.”

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lý, hóa học, sinh học của thành phần môi trường không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

Kỹ thuật hiện có tốt nhất là giai đoạn hiệu quả, tiên tiến nhất trong sự phát triển của các hoạt động và phương pháp vận hành, đây là những kỹ thuật cụ thể, phù hợp để cung cấp cơ sở cho các giá trị giới hạn phát thải, điều kiện cấp phép khác được thiết kế để ngăn ngừa, giảm phát thải và tác động đến môi trường.

“Kỹ thuật” là công nghệ sử dụng và cách thức thiết lập (thiết kế, xây dựng, bảo dưỡng, vận hành và ngừng hoạt động). Như vậy “kỹ thuật tốt nhất hiện có” có nghĩa là những kỹ thuật được phát triển trên quy mô cho phép thực hiện trong lĩnh vực công nghiệp liên quan, trong điều kiện khả thi về kinh tế và kỹ thuật, có sự xem xét đối với các chi phí và lợi thế và có hiệu quả nhất trong việc đạt mức độ chung cao đối với bảo vệ môi trường.

Tiêu chí xác định kỹ thuật hiện có tốt nhất

Nội dung này được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 105 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, tiêu chí xác định kỹ thuật hiện có tốt nhất bao gồm:

a) Khả năng giảm lượng chất ô nhiễm;

b) Khả năng tăng lượng chất thải có thể tái chế;

c) Chi phí cho việc áp dụng và vận hành kỹ thuật hiện có tốt nhất;

d) Khả năng tiết kiệm năng lượng;

đ) Tính chủ động trong phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm.

Trong đó, Chất ô nhiễm là chất hóa học hoặc tác nhân vật lý, sinh học mà khi xuất hiện trong môi trường vượt mức cho phép sẽ gây ô nhiễm môi trường.

Chất thải là vật chất ở thể rắn, lỏng, khí hoặc ở dạng khác được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác. Như vậy chất thải có thể tái chế là những chất bị loại bỏ ra từ hoạt động của con người hay các hoạt động tự nhiên khác mà có thể được tái tạo, tái sử dụng làm nguyên liệu mới có khả năng sử dụng được.

Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường

Khoản 3 Điều 105 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các Bộ, cơ quan ngang Bộ có liên quan xây dựng, ban hành hướng dẫn kỹ thuật về áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất hoặc xem xét công nhận kỹ thuật hiện có tốt nhất đã được áp dụng tại Nhóm các nước công nghiệp phát triển được phép áp dụng tại Việt Nam; rà soát, cập nhật, bổ sung danh mục kỹ thuật hiện có tốt nhất bảo đảm sự phù hợp với thực tế và mức độ phát triển của khoa học và công nghệ; hướng dẫn áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất đối với từng loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2022. Kỹ thuật hiện có tốt nhất là khái niệm còn mới tiếp cận và chưa được áp dụng phổ biến. Vì vậy, Chính phủ quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm chủ trì phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các Bộ, cơ quan ngang Bộ có liên quan trong việc xây dựng và ban hành các quy định cụ thể về kỹ thuật hiện có tốt nhất, nhanh chóng áp dụng khái niệm này vào thực tiễn quản lý môi trường.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh