Việt Nam là quốc gia biển nằm trong khu vực Đông Nam Á với lợi thế đường bờ biển dài trên 3.260 km và diện tích vùng biển lên đến 1 triệu km2. Do đó, các hoạt động sinh hoạt và kinh tế biển nước ta phát triển rất mạnh mẽ. Điều này cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với môi trường nước biển tại quốc gia. Theo thống kê, tại một số thời điểm ở một vài vị trí xuất hiện nguy cơ ô nhiễm môi trường nước biển rất cao. Nhiều vùng cửa sông ven biển bị ô nhiễm do nước thải công nghiệp, đô thị.

Để xử lý tình trạng này, Nhà nước đã đề ra các biện pháp bảo vệ môi trường nước biển để hướng dẫn người dân nâng cao ý thức và thực hiện hành động bảo vệ môi trường một cách thích hợp.

Tiếp nối phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 3 nội dung cuối cùng về bảo vệ môi trường nước biển theo quy định tại Điều 11 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi tắt là Luật Bảo vệ môi trường số 2020.)

Hoạt động khai thác nguồn lợi từ biển và hải đảo, hoạt động kinh tế - xã hội khác phải phù hợp với quy hoạch và đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Khoản 3 Điều 11 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định các hoạt động khai thác nguồn lợi từ biển và hải đảo, hoạt động kinh tế - xã hội khác phải phù hợp với quy hoạch và đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Các hoạt động khai thác nguồn lợi từ biển và hải đảo, hoạt động kinh tế - xã hội có thể mang lại lợi ích to lớn, tuy nhiên đi kèm theo là các tác động tiêu cực đến môi trường biển đảo như ô nhiễm nước biển, suy thoái môi trường, tình trạng sạt lở bờ biển và biển xâm thực... làm giảm giá trị tài nguyên khai thác tại biển đảo. Như vậy, để nền kinh tế phát triển bền vững thì các hoạt động khai thác, thăm dò phải đi kèm với bảo vệ môi trường biển đảo theo đúng yêu cầu của pháp luật.

Bảo vệ môi trường nước biển phải bảo đảm phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; phối hợp giữa cơ quan nhà nước Việt Nam và cơ quan, tổ chức nước ngoài trong việc chia sẻ thông tin, đánh giá chất lượng môi trường nước biển và kiểm soát ô nhiễm môi trường biển xuyên biên giới.

Căn cứ theo khoản 4 Điều 11 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“4. Bảo vệ môi trường nước biển phải bảo đảm phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; phối hợp giữa cơ quan nhà nước Việt Nam và cơ quan, tổ chức nước ngoài trong việc chia sẻ thông tin, đánh giá chất lượng môi trường nước biển và kiểm soát ô nhiễm môi trường biển xuyên biên giới.”

Ô nhiễm môi trường nước biển là việc con người trực tiếp hoặc gián tiếp đưa các chất liệu hoặc năng lượng vào môi trường biển, bao gồm cả các cửa sông, khi việc đó gây ra hoặc có thể gây ra những tác hại như gây tổn hại đến nguồn lợi sinh vật và đến hệ động vật và hệ thực vật biển, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người, gây trở ngại cho các hoạt động ở biển, kể cả việc đánh bắt hải sản và các việc sử dụng biển một cách hợp pháp khác, làm biến đổi chất lượng nước biển về phương diện sử dụng nó và làm giảm sút giá trị mỹ cảm của biển (theo khoản 4 Điều 1 Công ước của liên hợp quốc về Luật Biển ngày 10 tháng 12 năm 1982).

Môi trường biển xuyên biên giới như tài nguyên nước quốc tế, tài nguyên không khí mà dùng chung giữa các quốc gia. Theo đó, khoản luật quy định về vai trò, trách nhiệm của tổ chức và cá nhân trong công tác bảo vệ môi trường nước biển. Tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan nhà nước Việt Nam với các lực lượng, tổ chức nước ngoài để thu thập, đánh giá số liệu chất lượng môi trường và có những phương án giải quyết tối ưu nhất, kiểm soát chặt chẽ các vấn đề về ô nhiễm tài nguyên quốc tế.

Việc bảo vệ môi trường nước biển phải tuân thủ quy định của Luật này, pháp luật về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, quy định khác của pháp luật có liên quan.

Khoản 5 Điều 11 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định rõ việc bảo vệ môi trường nước biển phải tuân thủ quy định của Luật này, pháp luật về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, quy định khác của pháp luật có liên quan.

Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động phòng ngừa, hạn chế tác động xấu đến môi trường, ứng phó sự cố môi trường, khắc phục ô nhiễm, suy thoái môi trường, cải thiện chất lượng môi trường; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu. Hoạt động bảo vệ môi trường nước biển của con người sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng và chất lượng nước biển trong thời gian tiếp theo.

Chính vì vậy, mọi việc bảo vệ môi trường nước biển phải hợp lý và hỗ trợ lẫn nhau, tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật để không mang lại hiệu quả ngược.

Các nội dung về bảo vệ tài nguyên, môi trường biển và hải đảo,... đã được quy định cụ thể tại các văn bản như Luật Bảo vệ môi trường năm năm 2020; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo số 82/2015/QH13 ngày 25 tháng 06 năm 2015; Luật Biển Việt Nam số 18/2012/QH13 ngày 21 tháng 06 năm 2012; Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển cho tổ chức cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển; Nghị định 37/2017/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển...

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh