Môi trường cung cấp nguồn tài nguyên đa dạng và phong phú như đất, nước, không khí... để phục vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Nước dưới đất thường được coi là nước sạch. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, song song với quá trình đô thị hóa thì các khu công nghiệp, nhà máy ngày càng dày đặc, các chất thải sinh hoạt ngấm ra càng tầng nước đe dọa đến nguồn nước sạch tại quốc gia. Chính vì vậy, Nhà nước đã đưa ra các quy định để bảo vệ môi trường nước nước dưới đất để người dân có cái nhìn tổng quát nhất và đặt ra hành động thích hợp.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 4 quy định đầu tiên về bảo vệ môi trường nước dưới mặt đất được quy định cụ thể trong Điều 10 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi tắt là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020)

Các nguồn nước dưới đất phải được quan trắc, đánh giá để có biện pháp ứng phó kịp thời khi phát hiện có thông số môi trường vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia hoặc có sự suy giảm mực nước theo quy định.

Căn cứ vào khoản 1 Điều 10 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“1. Các nguồn nước dưới đất phải được quan trắc, đánh giá để có biện pháp ứng phó kịp thời khi phát hiện có thông số môi trường vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia hoặc có sự suy giảm mực nước theo quy định.”

Nước dưới đất còn được gọi là nước ngầm, chỉ loại nước nằm bên dưới bề mặt đất trong các không gian rỗng của đất và trong các khe nứt của các thành tạo đá, và các không gian rỗng này có sự liên thông với nhau. Môi trường nước dưới đất chính là môi trường mà những cá thể tồn tại, sinh sống và tương tác qa lại đều bị ảnh hưởng và phụ thuộc vào môi trường nước dưới đất.

Quan trắc là việc theo dõi có hệ thống các thành phần môi trường, kiểm soát chất lượng, cung cấp thông tin số liệu quan trắc một cách tin cậy có độ chính xác cao thông qua quá trình đo đạc để đánh giá diễn biến chất lượng nhằm phục vụ công tác quản lý và bảo vệ bền vững.

Nước dưới mặt đất thường được coi là nước sạch. Vì vậy các nguồn nước này cần phải được theo dõi và kiểm soát một cách hợp lý và chính xác để kịp thời đưa ra các phương án giải quyết.

Hoạt động khoan thăm dò, khai thác nước dưới đất phải có biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường nước dưới đất.

Khoản 2 Điều 10 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“2. Hoạt động khoan thăm dò, khai thác nước dưới đất phải có biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường nước dưới đất.”

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lý, hóa học, sinh học của thành phần môi trường không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên. Các hoạt động khoan thăm dò và khai thác có thể ảnh hưởng đến môi trường nước dưới đất do thiếu thiếu quản lý chặt chẽ, làm phát tán bụi thải, nước thải... xuống nguồn nước ngầm hoặc phát tán ra môi trường làm thay đổi hệ sinh thái và ô nhiễm trầm trọng.

Theo đó mà các hoạt động khoan hay thăm dò để khai thác nước dưới mặt đất cần phải đi kèm với các phương án giải quyết hoặc phòng chống ô nhiễm môi trường.

Cơ sở có sử dụng hóa chất độc hại, chất phóng xạ phải có biện pháp bảo đảm không rò rỉ, phát tán hóa chất độc hại, chất phóng xạ vào nguồn nước dưới đất.

Điều này đã được quy định rõ ràng tại khoản 3 Điều 10 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Chất phóng xạ là chất phát ra bức xạ do quá trình phân rã hạt nhân, chuyển mức năng lượng hạt nhân, có hoạt độ phóng xạ riêng hoặc tổng hoạt độ lớn hơn mức miễn trừ. Các chất phóng xạ này và hóa chất độc hại có ảnh hưởng tiêu cực rất lớn đến môi trường sống và sức khỏe của con người. Các chất này có thể không màu, không mùi, không vị và không phát nhiệt nên rất khó phát hiện nếu ngấm vào trong nguồn nước sạch.

Do đó, các tổ chức sử dụng những loại chất này phục vụ cho kinh doanh, sản xuất phải đưa ra được phương án bảo đảm chúng không ảnh hưởng đến nguồn nước dưới đất.

Cơ sở, kho, bãi chứa, lưu giữ nguyên liệu, nhiên liệu, hóa chất, khu vực lưu giữ, xử lý chất thải phải được xây dựng bảo đảm an toàn kỹ thuật, không gây ô nhiễm môi trường nước dưới đất.

Khoản 4 Điều 10 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định cơ sở, kho, bãi chứa, lưu giữ nguyên liệu, nhiên liệu, hóa chất, khu vực lưu giữ, xử lý chất thải phải được xây dựng bảo đảm an toàn kỹ thuật, không gây ô nhiễm môi trường nước dưới đất.

Nguyên liệu là những loại nguyên liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất thì cấu thành thực thể vật chất, thực thể chính của sản phẩm. Nhiên liệu là những thứ có tác dụng cung cấp nhiệt lượng trong quá trình sản xuất kinh doanh tạo điều kiện cho quá trình chế tạo sản phẩm diễn ra bình thường. Hóa chất là một dạng của vật chất mà có hợp chất và đặc tính khoa học không đổi. Những nguồn vật chất này có thể biến đổi khi tiếp xúc trong môi trường tương thích gây ra những tác động tiêu cực đến nguồn nước và môi trường nước dưới đất.

Vì vậy, Nhà nước đã yêu cầu các cơ sở, tổ chức lưu giữ nguyên nhiên liệu, hóa chất hoặc chất thải phải tiến hành theo đúng kỹ thuật và quy định của pháp luật để tránh làm ô nhiễm môi trường.

Trên đây là 4 nội dung về bảo vệ môi trường nước dưới đất theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh phân tích rõ hơn ở phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh