Hiện nay, môi trường là một trong các vấn đề nóng bỏng luôn được xã hội quan tâm. Tuy nhiên, song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Đặc biệt là tại các khu vực xây dựng với nhiều thiết bị, máy móc xả ra một lượng lớn khí thải, chất thải rắn và tiếng ồn gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đưa ra các quy định về bảo vệ môi trường nhằm hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có hành động hợp lý nhất.

Tiếp nối phần 2, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các yêu cầu tiếp theo về bảo vệ môi trường trong hoạt động xây dựng theo Điều 64 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Chất thải từ hoạt động cải tạo, phá dỡ công trình xây dựng của hộ gia đình, cá nhân tại đô thị

Căn cứ theo khoản 6 Điều 64 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“6. Chất thải từ hoạt động cải tạo, phá dỡ công trình xây dựng của hộ gia đình, cá nhân tại đô thị phải được thu gom và chuyển giao cho cơ sở có chức năng xử lý theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trừ trường hợp thực hiện theo quy định tại điểm d và điểm đ khoản 5 Điều này.”

Chất thải từ hoạt động cải tạo, phá dỡ công trình xây dựng của hộ gia đình, cá nhân tại đô thị bao gồm vôi vữa, gạch ngói vỡ, ống dẫn nước... Đô thị là nơi dân cư đông đúc, là khu tập trung thương nghiệp và công nghiệp, thành phố hoặc thị trấn. Mỗi ngày đều có hàng nghìn công trình xây dựng mọc lên và nhu cầu sửa chữa, cải tạo nhà cửa của dân cư cũng tăng cao. Do đó, lượng rác thải từ các hoạt động này ngày một nhiều và tích tụ lại khiến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Theo đó, Nhà nước đã đưa ra quy định về chất thải từ những hoạt động này phải được thu gom và chuyển giao cho cơ sở có chức năng xử lý do những chất thải xây dựng hầu hết là những chất, nguyên vật liệu khó tiêu hủy nhưng có khả năng tái sử dụng được.

Chất thải từ hoạt động cải tạo hoặc phá dỡ công trình xây dựng của hộ gia đình, cá nhân tại vùng nông thôn

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 7 Điều 64 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, pháp luật quy định chất thải từ hoạt động cải tạo hoặc phá dỡ công trình xây dựng của hộ gia đình, cá nhân tại vùng nông thôn chưa có hệ thống thu gom, xử lý chất thải phải được tái sử dụng hoặc đổ thải theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; không được đổ chất thải ra đường, sông ngòi, suối, kênh rạch và nguồn nước mặt khác làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường.

Nông thôn được hiểu là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn và được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy ban nhân dân xã. Khu vực nông thôn được cho là lạc hậu, kém phát triển hơn những khu vực khác, khoa học công nghệ còn yếu kém nên việc xây dựng công trình, máy móc xử lý rác thải chưa được hoàn thiện dẫn đến rác thải không được xử lý triệt để thậm chí là gây nguy hại đến môi trường.

Vì vậy, ở vùng nông thôn mà chưa có hệ thống thu gom, xử lý rác thải thì phải thực hiện dưới sự hướng dẫn của Ủy ban nhân dân xã và không xả thải bừa bãi ra sông ngòi ao hồ làm mất thẩm mỹ và gây ô nhiễm môi trường.

Quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Khoản 8 Điều 64 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn xây dựng và quy hoạch địa điểm đổ chất thải từ hoạt động xây dựng; bùn thải từ bể phốt, hầm cầu và bùn thải từ hệ thống thoát nước.

Ví dụ: Quyết định số 31/2020/QĐ-UBND ngày 17 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu về ban hành quy định phân cấp quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.

Theo đó, trách nhiệm của chủ thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng được quy địh tại Điều 22 như sau:

Thực hiện theo quy định tại Điều 12 Thông tư số 08/2017/TT-BXD như sau:

“1. Có đủ thiết bị, phương tiện thực hiện thu gom, vận chuyển theo quy định tại Khoản 3 Điều 7 Thông tư số 08/2017/TT-BXD và các quy định khác có liên quan.

2. Thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng đến trạm trung chuyển, cơ sở xử lý đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và quy trình quản lý theo quy định hoặc công trình khác để tái sử dụng. Chịu trách nhiệm khi có sự cố xảy ra trong quá trình thu gom, vận chuyển.

3. Xác định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng để làm cơ sở ký hợp đồng thu gom, vận chuyển.

4. Có sổ theo dõi quản lý việc thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng, nội dung gồm:

a) Thông tin chung về chủ nguồn thải.

b) Số chuyến xe thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển trong ngày/tháng của từng chủ nguồn thải.

c) Khối lượng, loại chất thải rắn xây dựng được thu gom, vận chuyển.

d) Địa điểm tiếp nhận xử lý chất thải rắn xây dựng (trạm trung chuyển, cơ sở xử lý; các cơ sở tái chế, tái sử dụng chất thải rắn xây dựng).

đ) Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển.

e) Các thông tin khác nếu cần thiết.

5. Cung cấp thông tin về năng lực cho Sở Xây dựng tại địa phương để quản lý, công bố trên website. Mẫu cung cấp thông tin về năng lực thực hiện theo Phụ lục 3A, 3B ban hành kèm theo Thông tư số 08/2017/TT-BXD .

6. Lập các báo cáo sau:

a) Báo cáo công tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng định kỳ hàng năm (kỳ báo cáo tính từ ngày 01 tháng 01 đến hết 31 tháng 12) theo mẫu quy định tại Phụ lục 5 ban hành kèm theo Thông tư số 08/2017/TT-BXD và gửi báo cáo về Sở Xây dựng địa phương trước ngày 15 tháng 01 của năm tiếp theo.

b) Báo cáo đột xuất về tình hình thu gom, vận chuyển chất thải rắn xây dựng theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

7. Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.”

Trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ xây dựng

Khoản 9 Điều 64 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“Bộ trưởng Bộ Xây dựng có trách nhiệm xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về thiết kế hệ thống thu gom chất thải rắn phù hợp với việc phân loại chất thải rắn tại nguồn của khu trung tâm thương mại kết hợp với căn hộ; chung cư kết hợp với văn phòng; tổ hợp công trình cao tầng có chức năng hỗn hợp.”

Ví dụ: Thông tư số 02/2018/TT-BXD ngày 06 tháng 02 năm 2016 của Bộ Xây dựng quy định về bảo vệ môi trường trong thi công xây dựng công trình và chế độ báo cáo công tác bảo vệ môi trường ngành xây dựng.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh