Hiện nay, môi trường là một trong các vấn đề nóng bỏng luôn được xã hội quan tâm. Tuy nhiên, song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Đặc biệt là tại các khu vực mai táng, hỏa táng thải ra lượng lớn khói bụi và chất rắn khó tiêu hủy gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đưa ra các quy định về bảo vệ môi trường nhằm hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có hành động hợp lý nhất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 3 yêu cầu đầu tiên về bảo vệ môi trường trong mai táng, hỏa táng theo Điều 63 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Khu mai táng, hỏa táng phải phù hợp với quy hoạch; có vị trí, khoảng cách đáp ứng yêu cầu về vệ sinh môi trường, cảnh quan khu dân cư, không gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường xung quanh.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 63 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“1. Khu mai táng, hỏa táng phải phù hợp với quy hoạch; có vị trí, khoảng cách đáp ứng yêu cầu về vệ sinh môi trường, cảnh quan khu dân cư, không gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường xung quanh.

Chính phủ quy định việc bảo vệ môi trường trong hoạt động mai táng, hỏa táng phù hợp đặc điểm phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo.”

Mai táng là hình thức lưu giữ thi hài hoặc tro cốt người mất ở dưới lòng đất. sau khi xác chết phân huỷ, chất lỏng sinh ra sẽ đi qua quan tài và ngấm vào đất. Với các bệnh nhân qua đời do các bệnh nan y như ung thư, lượng hoá trị và xạ trị dư thừa sẽ được giải phóng vào đất. Không gian chôn cất cũng ngày càng khan hiếm và đắt đỏ.

Việc hoả táng một thi thể sẽ giải phóng trung bình 400kg khí CO2 vào khí quyển. Khí thải từ hoả thiêu còn bao gồm thuỷ ngân và nhiều chất độc hại khác sinh ra từ chân, tay giả, răng giả, xương cấy … của người trước khi tử vong. Một lần hoả thiêu kéo dài khoảng 75 phút với mức nhiệt 760-1150 độ C. Tổng mức năng lượng cần sử dụng trong quá trình này đủ cho một người dùng trong một tháng.

Theo đó, việc mai táng, hỏa táng phải được thực hiện theo hướng dẫn của Nhà nước, tuân thủ quy định pháp luật. Đồng thời không làm xấu thuần phong mỹ tục của quốc gia.

Việc quàn, ướp, di chuyển, chôn cất thi thể, hài cốt phải bảo đảm yêu cầu về vệ sinh môi trường.

Khoản 2 Điều 63 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“2. Việc bảo quản, ướp, di chuyển, chôn cất thi thể, hài cốt phải bảo đảm yêu cầu về vệ sinh môi trường.”

Xác cơ thể con người khi mất có thể phân hủy thành các hợp chất có hại với môi trường nếu không được xử lý ngay lập tức. Vì vậy, trong nhiều trường hợp có các lựa chọn bảo quản xác để di chuyển thi thể, hài cốt. Theo pháp luật, các hoạt động này phải đảm bảo yêu cầu vệ sinh môi trường.

Tổ chức, cá nhân hoạt động dịch vụ mai táng, hỏa táng phải chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, phòng, chống bệnh truyền nhiễm.

Nội dung này được quy định tại khoản 3 Điều 63 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, pháp luật quy định tổ chức, cá nhân hoạt động dịch vụ mai táng, hỏa táng phải chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, phòng, chống bệnh truyền nhiễm.

Cơ thể sau khi mất không có khả năng trao đổi chất dinh dưỡng nên rất nhanh bị phân hủy thành các chất thải, hay hợp chất độc hại và có thể mang tới mầm bệnh truyền nhiễm do các hợp chất này ngấm vào nguồn nước, lòng đất và hòa vào không khí sau khi hỏa thiêu. Do đó, các cơ sở hoạt động dịch vụ mai táng, hỏa táng phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của mình và tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và các quy định khác. Đảm bảo không để việc chôn cất, hỏa thiêu thi thể người mất làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe của người dân.

Trên đây là 3 nội dung đầu về bảo vệ môi trường trong mai táng, hỏa táng. Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh