Hiện nay, môi trường là một trong các vấn đề nóng bỏng luôn được xã hội quan tâm. Tuy nhiên, song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Đặc biệt là tại các khu vực nông thôn chưa có các thiết bị, địa điểm xử lý chất thải triệt để và khoa học. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đưa ra các quy định về bảo vệ môi trường nhằm hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có hành động hợp lý nhất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 3 yêu cầu đầu tiên về bảo vệ môi trường trong sản xuất nông thôn theo Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón trong sản xuất nông nghiệp

Căn cứ theo khoản 1 Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“1. Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón trong sản xuất nông nghiệp phải thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan.”

Thuốc bảo vệ thực vật là những hợp chất hóa học (vô cơ hoặc hữu cơ), những chế phẩm sinh học (chất kháng sinh, vi khuẩn, nấm siêu vi trùng…) những chất có nguồn gốc động vật, thực vật được sử dụng để bảo vệ cây trồng và nông sản, chống lại sự phá hại của những sinh vật gây hại như côn trùng, nhện, tuyến trùng, chuột, chim, rong rêu cỏ dại…

Thuốc thú y là những chất hoặc hợp chất có nguồn gốc từ động vật, thực vật, vi sinh vật, khoáng chất, hoá chất được dùng để phòng bệnh, chuẩn đoán bệnh, chữa bệnh hoặc để phục hồi, điều chỉnh, cải thiện các chức năng của cơ thể động vật, bao gồm dược phẩm, hoá chất, vacxin, hoocmon, một số chế phẩm sinh học khác và một số vi sinh vật dùng trong thú y.

Hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú ý, phân bón là những sản phẩm không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Tuy nhiên, những sản phẩm này cũng có nhiều hợp chất không thể tự tiêu tán khi ra môi trường và có thể tồn tại trong môi trường từ vài tháng đến vài năm. Các hợp chất này có thể tích tụ sinh học và đạt đến ngưỡng độc hại của chúng, ảnh hưởng đến sự đa dạng sinh học và hệ thống sinh thái trên địa phương.

Vì vậy, pháp luật đã ban hành ra các quy định về việc kinh doanh, sử dụng các sản phẩm này nhằm ổn định lượng sử dụng và hướng dẫn tổ chức, cá nhân sử dụng một cách hợp lý nhất.

Hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y có độc tính cao, bền vững, lan truyền, tích tụ trong môi trường, tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người

Khoản 2 Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“2. Hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y có độc tính cao, bền vững, lan truyền, tích tụ trong môi trường, tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người phải được đăng ký, kiểm kê, kiểm soát, quản lý thông tin, đánh giá, quản lý rủi ro và xử lý theo quy định của pháp luật.”

Bên cạnh những tác dụng trực tiếp đến đối tượng sử dụng hướng đến thì những sản phẩm như hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú ý còn chứa nhiều hợp chất có độc tính cao, bền vững, khó tiêu tan. Đặc biệt là các loại thuốc có tính chất như diệt cỏ, diệt côn trùng, sâu bệnh có thể tồn đọng lại những hóa chất lan tỏa vào môi trường làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người. Do vật, những sản phẩm này phải luôn được kiểm soát, đánh giá thông số trước khi đưa vào sử dụng.

Phân bón, bao bì sản phẩm, bùn đất, xác động vật

Khoản 3 Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“3. Phân bón, sản phẩm xử lý môi trường chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản đã hết hạn sử dụng phải được quản lý theo quy định của pháp luật có liên quan. Bao bì đựng phân bón, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi sau khi sử dụng, bùn đất và thức ăn lắng đọng khi làm vệ sinh trong ao nuôi thủy sản phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải. Bùn nạo vét từ kênh, mương, công trình thủy lợi phải được thu gom, tái sử dụng, tái chế và quản lý theo quy định của pháp luật. Xác vật nuôi bị chết do dịch bệnh phải được thu gom, xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý chất thải nguy hại và vệ sinh phòng bệnh.”

Theo đó, đối với các sản phẩm đã hết hạn sử dụng, bao bì và các loại bùn đất cần phải được thu gom và quản lý theo quy định của pháp luật do đây đều là những sản phẩm khó tiêu hủy và nếu xử lý không đúng quy trình, cách thức có thể mang lại tác dụng ngược lên môi trường xung quanh. Đặc biệt là các xác động vật chết do dịch bệnh thì phải được thu gom và xử lý kịp thời và theo hướng dẫn của pháp luật để tránh các tình huống truyền nhiễm, lây lan rộng ra các khu vực khác.

Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh