Cùng với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội thì tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt tài nguyên môi trường cũng diễn ra phức tạp, có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững. Tài nguyên nước là các nguồn nước mà con người sử dụng hoặc có thể sử dụng vào những mục đích khác nhau. Nước được dùng trong hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, dân dụng, giải trí và môi trường. Có thể thấy được, nước là nguồn tài nguyên quý giá, nước rất cần thiết cho hoạt động sống của con người cũng như các sinh vật. Đồng thời là nguồn tài nguyên thiết yếu cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nước sạch đã giảm đáng kể, tình trạng sử dụng nước không hợp lý mà lý do chủ yếu lại đến từ hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người. Chính vì vậy, việc quản lý, khai thác và sử dụng hợp lý, tiết kiệm nguồn nước đã trở thành mục tiêu hàng đầu của Nhà nước. Muốn vậy, trước hết cần phải nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của nguồn nước đối với cuộc sống và phát triển kinh tế xã hội.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung đầu tiên về bảo vệ và phát triển nguồn thủy sinh theo Điều 29 Luật Tài nguyên nước số 06/VBHN-VPQH ngày 04 tháng 1 năm 2017 (sau đây được gọi là Luật Tài nguyên nước năm 2017).

Kế hoạch bảo vệ, phát triển rừng, bảo vệ và phát triển nguồn sinh thủy

Căn cứ vào khoản 1 Điều 29 Luật Tài nguyên nước năm 2017 quy định như sau:

“1. Nhà nước có kế hoạch bảo vệ, phát triển rừng phòng hộ đầu nguồn và các loại rừng khác, thực hiện các chương trình phủ xanh đất trống, đồi, núi trọc, mở rộng thảm thực vật nhằm chống xói mòn đất, tăng cường khả năng giữ nước của đất, bảo vệ và phát triển nguồn sinh thủy.”

Rừng phòng hộ là rừng được sử dụng chủ yếu để bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, chống xói mòn, hạn chế thiên tai, điều hòa khí hậu, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái. Rừng phòng hộ đầu nguồn là những diện tích rừng thường tập trung ở thượng nguồn các dòng sông. Nhằm điều tiết nguồn nước cho các dòng chảy, các hồ chứa để hạn chế lũ lụt, giảm xói mòn, bảo vệ đất, ngăn sự bồi lấp lòng sông, lòng hồ.

Nguồn thuỷ sinh là bao gồm toàn bộ các loài động và thực vật sống ở trong nước. Thuỷ sinh bao gồm động vật thuỷ sinh và thực vật thuỷ sinh. Môi trường sống của nguồn thuỷ sinh bao gồm vùng nước, mặt đất ngập nước và cả phần đất mà các loài thuỷ sản sinh sống.

Theo đó, nguồn thuỷ sinh là nguồn nguyên liệu quan trọng cho một số ngành sản xuất, cho các nghiên cứu khoa học, góp phần đa dạng nguồn gen, có ý nghĩa rất lớn trong việc đảm bảo cân bằng sinh thái. Nguồn thuỷ sinh cũng có thể bị suy thoái bởi rất nhiều các nguyên nhân khác nhau. Chính vì vậy, việc bảo vệ và phát triển nguồn thủy sinh đã trở thành một trong nhiệm vụ quan trọng cần được khắc phục kịp thời.

Trách nhiệm thực hiện các biện pháp khai thác, bảo vệ rừng

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 29 Luật Tài nguyên nước năm 2017.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân khai thác rừng có trách nhiệm thực hiện các biện pháp khai thác, bảo vệ rừng theo quy định của Luật Bảo vệ và phát triển rừng, không làm suy thoái rừng đầu nguồn.

Rừng là một hệ sinh thái bao gồm quần thể thực vật rừng, động vật rừng, vi sinh vật rừng, đất rừng và các yểu tố môi trường khác, trong đó cây gỗ, tre nứa hoặc hệ thực vật đặc trưng là thành phần chính có độ che phủ của tán rừng từ 0,1 trở lên.

Suy thoái rừng là một quá trình trong đó sự phì nhiêu, dồi dào của một khu vực rừng bị làm giảm bớt một cách vĩnh viễn bởi một số nhân tố hoặc bởi sự kết hợp của nhiều nhân tố.

Rừng đầu nguồn là nơi khởi nguồn cho cánh rừng của một khu vực nào đó, nơi đó vị trí đất cao, khi mưa nước sẽ chảy thành dòng xuống vùn rừng thấp, xuống đồng bằng sông ngòi rồi mới chảy ra biển lớn. Rừng đầu nguồn có vai trò quan trọng trong việc diều hòa nguồn nước, là lá chắn ngăn chặn lũ, xói mòn đất… Chính vì vậy, bảo vệ rừng đầu nguồn chính là bảo vệ nguồn sống của con người. Mỗi cá nhân, tổ chức khai thác rừng có trách nhiệm bảo vệ và phát triển rừng, không làm suy thoái rừng đầu nguồn.

Trên đây là 2 nội dung đầu tiên về bảo vệ và phát triển nguồn thủy sinh. Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm tại: Tổng hợp bài viết về Luật Tài nguyên nước