Cùng với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội thì tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt tài nguyên môi trường cũng diễn ra phức tạp, có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững. Có thể thấy được, nước là nguồn tài nguyên quý giá, nước rất cần thiết cho hoạt động sống của con người cũng như các sinh vật. Đồng thời là nguồn tài nguyên thiết yếu cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nước sạch đã giảm đáng kể, tình trạng sử dụng nước không hợp lý mà lý do chủ yếu lại đến từ hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người. Đặc biệt, hiện nay Việt Nam đứng thứ tư trên thế giới về ô nhiễm rác thải biển, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa, một vài những khu vực rừng ngập mặn tại Việt Nam cũng tràn ngập túi rác thải nilon. Chính vì vậy, việc quản lý, khai thác và sử dụng hợp lý, tiết kiệm nguồn nước đã trở thành mục tiêu hàng đầu của Nhà nước. Muốn vậy, trước hết cần phải nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của nguồn nước đối với cuộc sống và phát triển kinh tế xã hội.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung về biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả theo Điều 39 Luật Tài nguyên nước số 06/VBHN-VPQH ngày 04 tháng 1 năm 2017 (sau đây được gọi là Luật Tài nguyên nước năm 2017).

Biện pháp để sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả

Căn cứ vào khoản 1 Điều 39 Luật Tài nguyên nước năm 2017 quy định về Tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước phải thực hiện các biện pháp sau đây để sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả gồm:

“a) Đúng mục đích, hợp lý;

b) Có kế hoạch thay thế, loại bỏ dần phương tiện, thiết bị có công nghệ lạc hậu, tiêu thụ nhiều nước;

c) Cải tiến, hợp lý hóa quy trình sử dụng nước; áp dụng kỹ thuật, công nghệ, thiết bị tiên tiến trong khai thác, sử dụng nước; tăng khả năng sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước; tích trữ nước mưa để sử dụng;

d) Bố trí cơ cấu cây trồng, mùa vụ phù hợp với điều kiện nguồn nước; cải tiến, hợp lý hóa và áp dụng các biện pháp, công nghệ, kỹ thuật canh tác, xây dựng, duy tu, vận hành các công trình dẫn nước, giữ nước để tiết kiệm nước trong sản xuất nông nghiệp.”

Nước chính là nguồn tài nguyên vô giá, tuy nhiên chúng lại không vô tận. Thế nên, việc  tiết kiệm nước luôn luôn là vấn đề cần thiết phải làm. Ngay cả ở những nơi có nguồn nước dồi dào và phong phú cũng không nên lãng phí. Bên cạnh đó, việc tiết kiệm nước còn giúp ngăn ngừa cạn kiệt nguồn nước ngầm và phòng ngừa ô nhiễm nước. Thêm vào đó, cũng gián tiếp tiết kiệm điện năng để sản xuất ra nước sạch.

Ngoài ra, nước còn chính là nguồn sống chiếm đến ⅔ trọng lượng cơ thể của con người. Và trên trái đất này có đến 97% là nước mặn những chỉ có 3% là nước ngọt. Nhưng lại có đến ⅔ lượng nước ngọt tồn tại ở dạng băng hoặc nằm bên sâu trong lòng đất. Và đặc biệt chỉ có ⅓ lượng nước ngọt là con người có thể sử dụng được.

Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 39 Luật Tài nguyên nước năm 2017.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức xây dựng mô hình sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; phổ biến, tuyên truyền mô hình, công nghệ, thiết bị tiết kiệm nước.

Ví dụ: Thông tư số 17/2021/TT-BTNMT ngày 14 tháng 10 năm 2021 của Bộ Tài nguyên và Môi trường năm 2017 quy định về giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Trách nhiệm của Bộ, cơ quan ngang Bộ

Theo đó, Bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm sau đây:

- Xây dựng và ban hành theo thẩm quyền quy chuẩn kỹ thuật về sử dụng nước nhằm thúc đẩy, khuyến khích sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả;

- Xây dựng chương trình, kế hoạch và chỉ đạo, hướng dẫn nghiên cứu áp dụng công nghệ sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả nhằm loại bỏ dần công nghệ lạc hậu, tiêu thụ nhiều nước;

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng và ban hành định mức tiêu thụ nước trong các hoạt động thuộc phạm vi quản lý của mình; thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các quy định của pháp luật trong khai thác, sử dụng nước, định mức tiêu thụ nước.

Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 4 Điều 39 Luật Tài nguyên nước năm 2017.

Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm áp dụng đồng bộ các biện pháp quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện quy định về sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả tại địa phương.

Xem thêm tại: Tổng hợp bài viết về Luật Tài nguyên nước