Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa có chế độ khí hậu, thủy văn rất phức tạp và đa dạng. Đồng thời, Việt Nam cũng nằm hoàn toàn trong vòng đai nhiệt đới của nửa cầu bắc, thiên về chí tuyến hơn là phí xích đạo nên đã tạo cho nước ta có một nền nhiệt độ cao. Chế độ gió mùa cũng làm cho tính chất nhiệt đới ẩm của thiên nhiên Việt Nam thay đổi.Do ảnh hưởng gió mùa, hơn nữa sự phức tạp về địa hình nên khí hậu của Việt Nam luôn luôn thay đổi trong năm, từ giữa năm này với năm khác và giữa nơi này với nơi khác (từ Bắc xuống Nam và từ thấp lên cao).

Vì vậy, việc nghiên cứu khí tượng thủy văn để dự đoán thời tiết, khí hậu và biến đổi khí hậu đã trở thành nhiệm vụ được Nhà nước chú trọng thực hiện. Khí tượng thủy văn là sự kết hợp của khí tượng và thủy văn nhằm hiểu về các trạng thái thời tiết, khí hậu dựa trên các lập luận, mô hình… Từ đó có thể đưa ra các dự đoán về các thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy… Đây được coi là những thông tin rất quan trong bảo vệ tài sản và tính mạng của con người và sinh vật trên Trái Đất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung về các trường hợp được tác động vào thời tiết theo Điều 42 Luật Khí tượng thủy văn số 21/VBHN-VPQH ngày 15 tháng 17 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Khí tượng thủy văn năm 2020).

Tác động nhằm gây mưa hoặc tăng lượng mưa.

Thời tiết là trạng thái của khí quyển tại một thời điểm và khu vực cụ thể được xác định bằng các yếu tố và hiện tượng khí tượng.

Theo đó, tác động vào thời tiết là tác động của con người lên các quá trình vật lý và hoá học của khí quyển thông qua các giải pháp khoa học và công nghệ nhằm ngăn ngừa hay giảm nhẹ thiên tai hoặc tạo ra một dạng thời tiết thuận lợi trong một khu vực cụ thể, trong khoảng thời gian xác định để phục vụ các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia. Kế hoạch tác động vào thời tiết phải có ý kiến của cộng đồng dân cư chịu ảnh hưởng trực tiếp từ hoạt động tác động vào thời tiết.

Như vậy, Ở những vùng nắng nóng, khô hạn, ảnh hưởng xấu đến việc trồng trọt, chăn nuôi và các kế hoạch khác thì cần tác động nhằm mục đích gây mưa hoặc tăng lượng mưa.

Tác động nhằm giảm cường độ mưa hoặc để không xảy ra mưa

Khi lượng mưa tăng đột biến, cường độ lớn, kéo dài làm cho hệ thống thoát nước bị quả tải gây ách tắc giao thông, trở ngại công cho đời sống sinh hoạt cũng như sản xuất. Những ảnh hưởng tiêu cực nói trên đã tác động sâu sắc đến đời sống người dân và điều kiện xây dựng đô thị.

Vì vậy, Chuẩn bị kỹ thuật khu đất xây dựng đô thị, với sứ mệnh lịch sử là cải tạo điều kiện tự nhiên phục vụ quy hoạch xây dựng đô thị, cần phải thích ứng và giảm thiểu lượng mưa hoặc cường độ mưa.

Tác động nhằm phá hoặc giảm cường độ mưa đá

Mưa đá là hiện tượng mưa dưới dạng hạt hoặc cục băng có hình dáng và kích thước khác nhau do đối lưu cực mạnh từ các đám mây dông gây ra. Kích thước có thể từ 5 mm đến hàng chục cm, thường cỡ khoảng một vài cm, có dạng hình cầu không cân đối. Những hạt mưa đá thường rơi xuống cùng với mưa rào. Mưa đá thường kết thúc rất nhanh trong vòng 5 -10 phút, lâu nhất cho cả một vệt mưa cũng chỉ 20 - 30 phút.

Mưa đá là mưa với những hạt “nước đá” có kích thước khác nhau, rơi xuống từ các khối mây dông đồ sộ, chỉ xảy ra trong các cơn dông mạnh và thường kèm theo mưa rào với cường độ lớn trong khoảng từ vài phút đến vài chục phút. Các cục nước đá có trọng lượng khoảng từ 5 gram đến vài ba trăm gram. Vận tốc rơi từ trên cao xuống khá lớn và gia tăng tỉ lệ với kích thước và trọng lượng của cục đá. Tốc độ rơi dao động trong khoảng 30 - 60m/s, cá biệt có thể lên tới 90m/s. Với vận tốc như vậy nên khi rơi xuống mặt đất hay các thảm thực vật, mưa đá đã gây nên những thiệt hại nghiêm trọng.

Chính vì vậy, việc tác động nhằm phá hoặc giảm cường độ mưa đá là rất cần thiết đối với an toàn và hoạt động sản xuất của con người.

Tác động nhằm phá hoặc giảm cường độ sương mù

Sương mù là hiện tượng hơi nước trong khí quyển ngưng kết lại thành những hạt nước rất nhỏ lơ lửng trong không khí và làm giảm tầm nhìn của chúng ta.

Vì thế, sương mù được coi là hiện tương khí tượng nguy hiểm. Đặc biệt đối với giao thông vận tải đường bộ, đường sông, đường biển và hàng không, hàng năm sương mù đã gây ra những trở ngại và tổn thất không nhỏ.

Ngày nay môi trường không khí ngày càng bị ô nhiễm cho nên hiện tượng sương mù, sương mù dày đặc xuất hiện nhiều hơn với cường độ mạnh hơn. Đặc biệt kiểu thời tiết này là điều kiện để phát tán bụi mịn nhất là ở các thành phố lớn gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người dân.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Khí tượng thủy văn

Luật Hoàng Anh