Trong những năm qua, môi trường đã và đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đặc biệt quan tâm. Song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Theo thống kế, có hàng nghìn tấn chất thải ra đại dương mỗi ngày và dẫn đến nguy cơ ô nhiễm môi trường trầm trọng. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đặt ra những vấn đề về kiểm soát chất thải, đánh giá môi trường để sớm đưa ra được các phương án xử lý chất thải.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung đầu tiên về chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt

Khoản 1 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“1. Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được tính toán theo căn cứ sau đây:

a) Phù hợp với quy định của pháp luật về giá;

b) Dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại;

c) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chất thải nguy hại phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân đã được phân loại riêng thì không phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý.”

Chất thải rắn sinh hoạt bao gồm tất cả các loại chất thải từ đồ ăn thừa, thức uống, các loại vỏ chai, vỏ hộp, ống nước, vật tư ốc vít, xong nồi, chảo, dao, máy cưa... được thải ra trong quá trình sinh hoạt hằng ngày của con người. Chúng bao gồm các thành phần vô cơ và hữu cơ khác nhau.

Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chất thải nguy hại phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân đã được phân loại theo quy định không phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý. Đối với các loại chất thải rắn khác thì phải được chứa đựng trong bao bì do UBND quy định để được thu gom, tái chế. Như vậy, những tổ chức, cá nhân không thực hiện phân loại sẽ phải trả chi phí cao hơn so với những tổ chức, cá nhân thực hiện việc phân loại theo quy định.

Việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt cần một nguồn lực lớn về nhân công, thiết bị công nghệ kỹ thuật để xử lý và cơ sở xử lý chất thải rắn. Do đó, việc thu phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt là hết sức hợp lý. Đồng thời, việc này cũng giúp đỡ giải quyết các vấn đề công ăn việc làm trong thời buổi hiện nay.

Chi phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt đối với hộ gia đình, cá nhân không phân loại hoặc phân loại không đúng quy định

Căn cứ vào khoản 2 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“2. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không phân loại hoặc phân loại không đúng quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 75 của Luật này thì phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý như đối với chất thải rắn sinh hoạt khác.”

Pháp luật Việt Nam quy định mỗi hộ gia đình, cá nhân phải có trách nhiệm thu gom, phân loại với chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn của mình.

Phân loại rác tại nguồn nhằm tách các chất thải có giá trị tái chế cao ngay tại nguồn thải, đặc biệt là thành phần hữu cơ có khả năng phân hủy sinh học chiếm tỷ lệ cao từ 60-80%, tạo nguồn hữu cơ “sạch” để chế biến phân hữu cơ có chất lượng cao.

Phân loại chất thải tại nguồn còn góp phần tạo nguồn nguyên liệu cho hoạt động tái chế, giảm khối lượng chất thải rắn sinh hoạt được chôn lấp khi khối lượng chất thải rắn sinh hoạt ngày càng tăng, diện tích cho chôn lấp bị hạn chế. Theo đó, nếu hộ gia đình cá nhân không thực hiện phân loại hoặc phân loại sai cách thì phải trả một khoản chi phí như đối với chất thải rắn sinh hoạt khác chất thải rắn thực phẩm và chất thải rắn có khả năng tái chế, tái sử dụng.

Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh