Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa có chế độ khí hậu, thủy văn rất phức tạp và đa dạng. Các loại thiên tai khí tượng thủy văn như bão, lũ lụt, nước biển dâng, mưa lớn, hạn hán, rét hại... hàng ngày, hàng giờ tác động tiêu cực đến sản xuất và đời sống. Thiên tai hay thảm họa tự nhiên là những vấn đề không thể tránh khỏi và nó có thể để lại những hậu quả nặng nề. Vì vậy, việc dự đoán trước được những thảm họa tự nhiên có thể xảy ra trên từng khu vực có thể giúp con người có biện pháp phòng tránh một cách hiệu quả nhất.

Khí tượng thủy văn là sự kết hợp của khí tượng và thủy văn nhằm hiểu về các trạng thái thời tiết, khí hậu dựa trên các lập luận, mô hình… Từ đó có thể đưa ra các dự đoán về các thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy… Đây được coi là những thông tin rất quan trong bảo vệ tài sản và tính mạng của con người và sinh vật trên Trái Đất.

Tiếp nối Phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung tiếp theo về chính sách của Nhà nước đối với hoạt động khí tượng thủy văn theo Điều 5 Luật Khí tượng thủy văn số 21/VBHN-VPQH ngày 15 tháng 17 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Khí tượng thủy văn năm 2020).

Bảo đảm nhu cầu về đất đai để các công trình khí tượng thủy văn hoạt động đúng yêu cầu kỹ thuật chuyên ngành

Căn cứ vào khoản 5 Điều 5 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 quy định như sau:

“5. Bảo đảm nhu cầu về đất đai để các công trình khí tượng thủy văn hoạt động đúng yêu cầu kỹ thuật chuyên ngành.”

Khí tượng thủy văn là cụm từ chỉ chung khí tượng, thủy văn và hải văn. Khí tượng là trạng thái của khí quyển, quá trình diễn biến của các hiện tượng tự nhiên trong khí quyển. Thủy văn là trạng thái, quá trình diễn biến và sự vận động của nước sông, suối, kênh, rạch, hồ.

Công trình khí tượng thủy văn là cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu kỹ thuật chuyên ngành để lắp đặt phương tiện đo, thiết bị thông tin khí tượng thủy văn.

Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực làm công tác khí tượng thủy văn; có cơ chế thu hút, đãi ngộ người làm công tác khí tượng thủy văn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 6 Điều 5 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020.

Theo đó, Nhà nước khuyến khích tăng cường đào tạo nguồn nhân lực làm công tác khí tượng thủy văn; có cơ chế thu hút, đãi ngộ người làm công tác khí tượng thủy văn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.

Theo đó, Tổng cục khí tượng thủy văn coi nguồn nhân lực chất lượng cao là chìa khóa thành công của sự nghiệp hiện đại hóa và tự động hóa ngành khí tượng thủy văn, là cơ sở để hoàn thành các mục tiêu của Chiến lược phát triển ngành khí tượng thủy văn đến năm 2030 và Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu và sẽ tiếp tục thực hiện các chủ trương nhất quán để đạt được các mục tiêu chiến lược đã đề ra.

Phát triển khoa học và công nghệ về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu; ưu tiên nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, thiết bị tiên tiến, ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động khí tượng thủy văn.

Khoản 7 Điều 5 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 quy định như sau:

“5. Phát triển khoa học và công nghệ về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu; ưu tiên nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, thiết bị tiên tiến, ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động khí tượng thủy văn.”

Hiện nay, biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng khó lường và có đe dọa nguy hiểm đến cuộc sống của con người. Vấn đề lũ quét, sạt lở đất ở khu vực miền núi; khoảng trống số liệu khí tượng-thủy văn ở khu vực Biển Đông, đặc biệt ở vùng biển và ven biển Tây Nam đang đặt ra thách thức đối với công tác khí tượng thủy văn trong giai đoạn tới.

Chính vì vậy, đẩy nhanh triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ trong công tác dự báo thiên tai đang được ngành khí tượng thủy văn đặc biệt quan tâm, sẵn sàng cho tình hình mới. Từ những thành quả về ứng dụng khoa học công nghệ, chất lượng dự báo, cảnh báo của Việt Nam đang dần tiệm cận với các nước tiên tiến trên thế giới, đặc biệt là dự báo bão, không khí lạnh, hạn hán, xâm nhập mặn

Tăng cường hợp tác quốc tế về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu, thực hiện nghĩa vụ thành viên tại các tổ chức quốc tế về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu.

Chính sách cuối cùng mà Nhà nước đưa ra đó là tăng cường hợp tác quốc tế về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu, thực hiện nghĩa vụ thành viên tại các tổ chức quốc tế về khí tượng thủy văn, giám sát biến đổi khí hậu.

Khí tượng Thủy văn với đặc thù là một ngành có tính đồng bộ, liên kết chặt chẽ trong và ngoài nước. Công tác Khí tượng Thủy văn là lĩnh vực không có biên giới trong đó tất cả các nước cùng chịu tác động của các loại hình thiên tai có nguồn gốc khí tượng thủy văn và các nước đều cần có thông tin quan trắc và dự báo khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai và phát triển kinh tế. Do vậy hợp tác quốc tế để cùng phát triển là xu thế tất yếu.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Khí tượng thủy văn

Luật Hoàng Anh