Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực tăng trưởng nền kinh tế quốc gia, nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của người dân. Cũng chính từ các hoạt động sản xuất đó của con người là một trong những nguyên nhân chính gây nên mất đa dạng sinh học, trong đó sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản ảnh hưởng rất lớn đối với suy giảm đa dạng sinh học tại Việt Nam. Đặc biệt là tình trạng loài ngoại lai xâm hại đang ngày một lan rộng, lấn chiếm môi trường sống của các loài động thực vật có giá trị quan trọng cần được bảo vệ. Vì vậy, nước ta đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái đa dạng sinh học đang diễn ra ngày càng lớn, tiêu biểu là sự biến mất của các hệ động thực vật quan trọng trong điều hòa khí hậu và các loài quý hiếm. Trước thực tế này, đòi hỏi các cơ quan nhà nước của Việt Nam phải có đặt ra cách trách nhiệm rõ ràng và phù hợp nhằm kiểm soát chặt chẽ các loài ngoại lai xâm hại, đảm bảo điều kiện sống tự nhiên cho hệ động thực vật khác trong đa dạng sinh học.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung về công khai thông tin về loài ngoại lai xâm hại theo Điều 54 Luật Đa dạng sinh học số 32/VBHN-VPQH ngày 10 tháng 12 năm 2018 (sau đây được gọi là Luật Đa dạng sinh học năm 2018).

Trách nhiệm công khai Danh mục loài ngoại lai xâm hại

Căn cứ vào khoản 1 Điều 54 Luật Đa dạng sinh học năm 2018 quy định như sau:

“1. Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm công khai Danh mục loài ngoại lai xâm hại, thông tin về khu vực phân bố, mức độ xâm hại của loài ngoại lai xâm hại trên trang thông tin điện tử của mình.”

Loài ngoại lai xâm hại là loài ngoại lai lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển.

Ví dụ: Thông tư liên tịch số 27/2013/TTLT-BTNMT-BNNPTNT ngày 26 tháng 9 năm 2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về quy định tiêu chí xác định loài ngoại lai xâm hại và ban hành danh mục loài ngoại lai xâm hại.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng ban hành Thông tư số 53/2019/TT-BNNPTNT ngày 21 tháng 08 năm 2009 về quy định quản lý các loài thủy sinh vật ngoại lai tại Việt Nam. Theo đó, Cơ quan quản lý chuyên ngành thủy sản ở địa phương điều tra và lập danh mục thủy sinh vật ngoại lai trên địa bàn, báo cáo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn trình Uỷ ban nhân tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Trách nhiệm niêm yết Danh mục loài ngoại lai xâm hại tại cửa khẩu

Khoản 2 Điều 54 Luật Đa dạng sinh học năm 2018 quy định như sau:

“2. Cơ quan hải quan và các cơ quan có thẩm quyền tại cửa khẩu có trách nhiệm niêm yết Danh mục loài ngoại lai xâm hại tại cửa khẩu.”

Theo đó, Cơ quan quản lý chuyên ngành thủy sản ở địa phương điều tra và lập danh mục thủy sinh vật ngoại lai trên địa bàn, báo cáo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn trình Uỷ ban nhân tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Trách nhiệm đưa tin, tuyên truyền về loài ngoại lai xâm hại

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 3 Điều 54 Luật Đa dạng sinh học năm 2018.

Theo đó, các cơ quan thông tin đại chúng có trách nhiệm đưa tin, tuyên truyền về loài ngoại lai xâm hại và biện pháp kiểm soát, cô lập, diệt trừ loài ngoại lai xâm hại.

Cơ quan thông tin đại chúng là các cơ quan Báo, Đài ở trung ương và địa phương (Báo Lao động, Báo Công an nhân dân, Báo tuổi trẻ, Thông tấn xã Việt Nam, Đài truyền hình Việt Nam… và các cơ quan báo, đài ở địa phương.

Như vậy, các cơ quan này là đại diện phát ngôn của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, có trách nhiệm truyền thông các thông tin cần thiết đến toàn thể cộng đồng, hướng dẫn người dân nhận biết các loài ngoại lai xâm hại đến lợi ích trên địa bàn để có biện pháp phòng trừ thích hợp.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Đa dạng sinh học năm 2018

Luật Hoàng Anh