Cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám cho tổ chức, cá nhân trong nước là gì?

Viễn thám là hoạt động được ứng dụng và phát triển từ lâu ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về hoạt động viễn thám còn chưa rõ ràng và thống nhất. Vì lẽ đó, năm 1980, Cục Viễn thám Quốc gia được thành lập với chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước về viễn thám; tổ chức thực hiện các dịch vụ công về viễn thám theo quy định của pháp luật.

Việc thành lập Cục viễn thám quốc gia nhằm là đầu mối cho thống nhất trong quản lý nhà nước, tuy nhiên để xây dựng hệ thống văn bản quản lý và quy hoạch phát triển lĩnh vực viễn thám với tầm nhìn chiến lược cần có thời gian nhất định. Trong bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung về cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám cho tổ chức, cá nhân trong nước theo Điều 25 Nghị định số 03/2019/NĐ-CP ngày 04/01/2019 của Chính phủ về hoạt động viễn thám (sau đây được gọi là Nghị định 03/2019/NĐ-CP).

Khái niệm

Theo Nghị định 03/2019/NĐ-CP thì viễn thám được hiểu là lĩnh vực khoa học công nghệ cho phép nghiên cứu, thu thập các thông tin về các đối tượng địa lý mà không cần tiếp xúc trực tiếp với chúng. Dữ liệu ảnh viễn thám là thông tin, hình ảnh đối tượng địa lý được thu nhận từ vệ tinh viễn thám.

Như vậy, hệ thống thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám bao gồm vệ tinh viễn thám, công trình hạ tầng thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám, hệ thống lưu trữ, xử lý dữ liệu ảnh viễn thám và mạng lưới truyền dẫn dữ liệu ảnh viễn thám.

Dựa theo khoản 1 Điều 25 Nghị định 03/2019/NĐ-CP thì thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám được ghi nhận như sau:

“1. Thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám là tài sản công được cung cấp, khai thác, sử dụng dưới dạng bản sao hoặc dưới dạng xuất bản phần mềm điện tử. Tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám có trách nhiệm về nguồn gốc của bản sao.”

Trường hợp được ưu tiên cung cấp thông tin, dữ liệu viễn thám

Theo đó, Thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám được ưu tiên cung cấp theo yêu cầu trực tiếp của lãnh đạo Đảng và Nhà nước hoặc trong tình trạng khẩn cấp, phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tìm kiếm cứu nạn.

Hiện nay, dữ liệu viễn thám là ứng dụng bản đồ dữ liệu để lập bản đồ tội phạm đã trở thành một công cụ cần thiết trong các cơ quan thực thi pháp luật trên toàn thế giới, có lẽ là một trong những công cụ có giá trị nhất hiện có. Tư liệu ảnh viễn thám cho phép lập bản đồ tội phạm là một trong yếu tố quan trọng của việc phân tích tội phạm.

Một số ứng dụng của ảnh viễn thám trong việc phục vụ công tác an ninh quốc phòng như:

• Giả lập bản đồ địa hình 2D, 3D;
• Theo dõi giám sát biên giới, hải đảo;
• Tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển;
• Theo dõi giám sát sự bồi đắp các đảo, bờ biển…;
• Giám sát Nhận dạng tàu thuyền trên biển;
• Hỗ trợ Quy hoạch quản lý cơ sở hạ tầng;
• Giám sát việc xây dựng căn cứ, trang phương tiện…

Thông tin, dữ liệu viễn thám thuộc bí mật nhà nước

Khoản 3 Điều 25 Nghị định 03/2019/NĐ-CP quy định như sau:

“3. Việc cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám, sản phẩm viễn thám thuộc phạm vi bí mật Nhà nước phải thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật Nhà nước.”

Ví dụ: Luật Bảo vệ bí mật nhà nước số 29/2019/QH14 ngày 15 tháng 11 năm 2018. Trong đó đã quy định:

- Bí mật nhà nước là thông tin có nội dung quan trọng do người đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xác định căn cứ vào quy định của Luật này, chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.

Hình thức chứa bí mật nhà nước bao gồm tài liệu, vật, địa điểm, lời nói, hoạt động hoặc các dạng khác.

- Bảo vệ bí mật nhà nước là việc cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng lực lượng, phương tiện, biện pháp để phòng, chống xâm phạm bí mật nhà nước.

Trách nhiệm của tổ chức cung cấp thông tin, dữ liệu viễn thám

Tại khoản 4 Điều 25 Nghị định 03/2019/NĐ-CP quy định tổ chức cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám chịu trách nhiệm trước pháp luật về nguồn gốc, tính chính xác, đầy đủ của thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám do mình cung cấp.

Cụ thể, cơ quan cung cấp thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám có trách nhiệm:

- Bảo đảm cho tổ chức, cá nhân truy cập thuận tiện; có công cụ tìm kiếm thông tin, dữ liệu dễ sử dụng và cho kết quả đúng nội dung cần tìm kiếm;

- Bảo đảm khuôn dạng thông tin, dữ liệu ảnh viễn thám theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.