Hiện nay, môi trường đa dạng sinh học chính là một trong những vấn đề nóng bỏng được cả thế giới quan tâm hàng đầu. Trong đó, Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có tài nguyên sinh học đa dạng, phong phú và giàu có nhất. Sự đa dạng này không chỉ ở sự có mặt của những loài động vật, thực vật hoang dã quý hiếm mà còn là những nguồn gen đặc hữu chỉ tồn tại ở một hoặc một số khu vực địa lý nhất định. Vì vậy, việc bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học trong giai đoạn này đỡ trở thành những thách thức lớn của con người. Nhiệm vụ bảo tồn thiên nhiên không thể được giải quyết thành công bởi một quốc gia duy nhất, mà nó cần sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia, hình thành sự hợp tác quốc tế về tất cả các vấn đề cấp bách về bảo vệ động thực vật, bảo vệ bầu khí quyển và tài nguyên nước. Hơn nữa, sự tương tác như vậy cần dựa trên dữ liệu khoa học được công nhận chung, một khung pháp lý rõ ràng và phổ quát, đồng thời tôn trọng chủ quyền của các quốc gia đối với tài nguyên thiên nhiên và các hoạt động kinh tế của họ. Nhận thức được các vấn đề này, pháp luật Việt Nam đã đưa ra các quy định cụ thể về hợp tác quốc tế trong đa dạng sinh học nhằm hệ thống hóa các biện pháp nhiệm vụ này vào thực tiễn thực hiện tại quốc gia.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung đầu tiên về hợp tác quốc tế và việc thực hiện điều ước quốc tế về đa dạng sinh học theo Điều 69 Luật Đa dạng sinh học số 32/VBHN-VPQH ngày 10 tháng 12 năm 2018 (sau đây được gọi là Luật Đa dạng sinh học năm 2018).

Việt Nam cam kết thực hiện điều ước quốc tế về đa dạng sinh học

Căn cứ khoản 1 Điều 69 Luật Đa dạng sinh học năm 2018 quy định như sau:

“1. Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cam kết thực hiện điều ước quốc tế về đa dạng sinh học mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và mở rộng hợp tác về bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học với các nước, vùng lãnh thổ, tổ chức, cá nhân nước ngoài.”

Đa dạng sinh học là sự phong phú về gen, loài sinh vật và hệ sinh thái trong tự nhiên. Theo đó, bảo tồn đa dạng sinh học là việc bảo vệ sự phong phú của các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, đặc thù hoặc đại diện; bảo vệ môi trường sống tự nhiên thường xuyên hoặc theo mùa của loài hoang dã, cảnh quan môi trường, nét đẹp độc đáo của tự nhiên; nuôi, trồng, chăm sóc loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; lưu giữ và bảo quản lâu dài các mẫu vật di truyền.

Hợp tác quốc tế về bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 69 Luật Đa dạng sinh học năm 2018.

Theo đó, hợp tác quốc tế về bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học được thực hiện trên nguyên tắc bình đẳng, các bên cùng có lợi, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, vì mục đích bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học, bảo đảm cân bằng sinh thái ở Việt Nam và trên trái đất.

Sự ra đời và phát triển của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đã mang lại những biến đổi sâu sắc, kinh tế hàng hoá và dịch vụ được thúc đẩy mạnh mẽ; sự lưu chuyển các dòng vốn, tự do hoá thương mại, đầu tư, chuyển giao công nghệ, truyền bá thông tin, tri thức, kĩ năng và giao lưu văn hoá cũng như sự hợp tác trong các vấn đề mang tính toán cầu khác... đã được toàn cầu hoá và trở thành xu thế chung lớn nhất của thời đại.

Xu thế toàn cầu hoá đã đặt ra cho các quốc gia yêu cầu cấp thiết là phải hợp tác, phối hợp cùng bảo vệ môi trường. Bởi vì, các thành tố của môi trường như nước ngọt, biển, không khí... đều không có biên giới. Bất cứ sự tác động lớn nào lên môi trường đều có nguy cơ gây ra sự tác động vượt khỏi biên giới của quốc gia hay lãnh thổ và mong muốn khắc phục hay ngăn chặn tác hại của nó chỉ có thể dựa trên nỗ lực của các quốc gia hay nói rộng hơn là của toàn thế giới.

Theo đó, việc hợp tác quốc tế phải đặt trên các nguyên tắc bình đẳng và tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của các bên. Đồng thời các quốc gia phải cùng hướng tới mục đích to lớn là bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái ở quốc gia và cả thế giới.

Trên đây là 2 nội dung đầu tiên về hợp tác quốc tế và việc thực hiện điều ước quốc tế về đa dạng sinh học. Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Đa dạng sinh học năm 2018

Luật Hoàng Anh