Hiện nay, môi trường đa dạng sinh học chính là một trong những vấn đề nóng bỏng được cả thế giới quan tâm hàng đầu. Trong đó, Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có tài nguyên sinh học đa dạng, phong phú và giàu có nhất. Sự đa dạng này không chỉ ở sự có mặt của những loài động vật, thực vật hoang dã quý hiếm mà còn là những nguồn gen đặc hữu chỉ tồn tại ở một hoặc một số khu vực địa lý nhất định. Vì vậy, việc bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học trong giai đoạn này đỡ trở thành những thách thức lớn của con người. Nhiệm vụ bảo tồn thiên nhiên không thể được giải quyết thành công bởi một quốc gia duy nhất, mà nó cần sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia, hình thành sự hợp tác quốc tế về tất cả các vấn đề cấp bách về bảo vệ động thực vật, bảo vệ bầu khí quyển và tài nguyên nước. Hơn nữa, sự tương tác như vậy cần dựa trên dữ liệu khoa học được công nhận chung, một khung pháp lý rõ ràng và phổ quát, đồng thời tôn trọng chủ quyền của các quốc gia đối với tài nguyên thiên nhiên và các hoạt động kinh tế của họ. Nhận thức được các vấn đề này, pháp luật Việt Nam đã đưa ra các quy định cụ thể về hợp tác quốc tế trong đa dạng sinh học nhằm hệ thống hóa các biện pháp nhiệm vụ này vào thực tiễn thực hiện tại quốc gia.

Tiếp nối Phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung tiếp theo về hợp tác quốc tế và việc thực hiện điều ước quốc tế về đa dạng sinh học theo Điều 69 Luật Đa dạng sinh học số 32/VBHN-VPQH ngày 10 tháng 12 năm 2018 (sau đây được gọi là Luật Đa dạng sinh học năm 2018).

Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ, cơ quan ngang bộ có liên quan

Khoản 3 Điều 69 Luật Đa dạng sinh học năm 2018 quy định như sau:

“3. Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với bộ, cơ quan ngang bộ có liên quan nghiên cứu, đề xuất việc đàm phán, ký, gia nhập điều ước quốc tế về đa dạng sinh học.”

Ví dụ: Việt Nam tham gia ký kết Công ước về Đa dạng sinh học 1992 ngày 16 tháng 11 năm 1994.

Tại đây, "Ða dạng sinh học" được hiểu là tính (đa dạng) biến thiên giữa các sinh vật sống của tất cả các nguồn bao gồm các hệ sinh thái tiếp giáp, trên cạn, biển, các hệ sinh thái thuỷ vực khác và các tập hợp sinh thái mà chúng là một phần. Tính đa dạng này thể hiện ở trong mỗi bộ loài, giữa các loài và các hệ sinh học.

Theo đó, trong việc nghiên cứu và đào tạo, các bên ký kết, trong khi lưu ý đến nhu cầu đặc biệt của các nước đang phát triển, sẽ:

a. Thành lập và duy trì các chương trình giáo dục và đào tạo khoa học và kỹ thuật về các biện pháp xác định, bảo toàm và sử dụng lâu bền đa dạng sinh học và các bộ phận hợp thành của nó và cung cấp sự trợ giúp giáo dục và đạo tạo loại này cho nhu cầu đặc biệt của các nước đang phế thải.

b. Xúc tiến và tăng cường sự nghiên cứu đóng góp và bảo đảm và sử dụng lâu bền đa dạng sinh học, đặc biệt ở các nước đang phát triển, phù hợp với các quyết định do Hội nghị các Bên ký kết đưa ra trên cơ sở các khuyến nghị của các cơ quan giúp việc cố vấn về khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

c. Trong khi vẫn bảo đảm tuân thủ các khoản mục, nội dung của các Ðiều 15, 18 và 20 xúc tiến việc hợp tác trong việc sử dụng tiến bộ khoa học đối với nghiên cứu đa dạng sinh học trong việc phát triển các phương pháp bảo toàn vừ sử dụng lâu bền đa dạng sinh học.

Khuyến khích tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện hợp tác quốc tế về đa dạng sinh học

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 4 Điều 69 Luật Đa dạng sinh học năm 2018.

Theo đó, Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân Việt Nam, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện các chương trình, dự án hợp tác quốc tế về đa dạng sinh học.

Đa dạng sinh học là sự phong phú về gen, loài sinh vật và hệ sinh thái trong tự nhiên. Như vậy, bảo tồn đa dạng sinh học là việc bảo vệ sự phong phú của các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, đặc thù hoặc đại diện; bảo vệ môi trường sống tự nhiên thường xuyên hoặc theo mùa của loài hoang dã, cảnh quan môi trường, nét đẹp độc đáo của tự nhiên; nuôi, trồng, chăm sóc loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; lưu giữ và bảo quản lâu dài các mẫu vật di truyền.

Hợp tác quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng của quốc gia trong thời điểm hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả hành động bảo tồn đa dạng sinh học và ngăn chặn các tác động xấu có thể xảy ra. Chính vì vậy, Nhà nước có các chính sách nhằm khuyến khích và tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc người Việt Nam ở nước ngoài tham gia các chương trình hợp tác quốc tế về đa dạng sinh học. Đây không chỉ là trách nhiệm của một cá nhân hay một quốc gia mà là nhiệm vụ của toàn thể cộng đồng và toàn thế giới.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Đa dạng sinh học năm 2018

Luật Hoàng Anh