Môi trường không khí là hỗn hợp các khí bao bọc quanh trái đất có nhiệm vụ duy trì và bảo vệ sự sống trên toàn bộ bề mặt trái đất. Không khí là nguồn tài nguyên quý giá vô cùng quan trọng không thể thiếu đối với sự sinh tồn và phát triển của con người và các sinh vật khác. Bảo vệ môi trường không khí chính là bảo vệ cuộc sống của mỗi người.

Tuy nhiên, song song với quá trình phát triển mạnh mẽ của nền công nghệ 4.0, môi trường không khí tại các quốc gia cũng đang bị đe dọa nghiêm trọng. Nhiều tỉnh thành xuất hiện bụi mờ phủ kín bầu trời gây rối loạn cuộc sống. Nguyên nhân chính đến từ các hoạt động sinh hoạt và kinh doanh - sản xuất của con người. Chính vì lẽ đó, Nhà nước đã nhanh chóng đưa ra các quy định về kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí để hướng dẫn người dân nâng cao nhận thức về môi trường sống và có những hành động thích hợp để bảo vệ môi trường xung quanh mình.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 5 nội dung về kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí theo quy định tại Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi tắt là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí gồm Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí và kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“1. Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí gồm Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí và kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh. Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí phải phù hợp với Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia. Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh phải phù hợp với Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí, quy hoạch tỉnh, là căn cứ để tổ chức thực hiện và quản lý chất lượng môi trường không khí.”

Kế hoạch là một tập hợp những hoạt động, công việc được sắp xếp theo trình tự nhất định để đạt được mục tiêu đã đề ra. Lập kế hoạch là chức năng đầu tiên trong bốn chức năng của quản lý là lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra.

Như vậy, việc lập ra kế hoạch phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật để có thể đưa ra mục tiêu và chương trình hành động cho tương lai. Đi kèm với bảo vệ môi trường không khí thì các kế hoạch này cần đảm bảo phù hợp với việc bảo vệ môi trường quốc gia, không vi phạm các nguyên tắc mà pháp luật đã đặt ra trước đó.

Thời hạn của Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí là 05 năm.

Khoản 2 Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định rất rõ thời hạn của Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí là 05 năm. Thời hạn của kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh được xác định trên cơ sở phạm vi, mức độ ô nhiễm không khí, giải pháp quản lý, cải thiện và điều kiện, nguồn lực thực hiện của địa phương.

Như vậy, tần suất lập kế hoạch quản lý môi trường không khí là 05 năm 1 lần. Thời hạn này là rất hợp lý với các nội dung của kế hoạch được nêu tại khoản 3 Điều này. 5 năm là khoảng thời gian không quá dài để phân tích thực trạng và đưa ra các đánh giá về xu thế chất lượng môi trường không khí. Nếu khoảng thời gian này quá dài thì các xu thế tự nhiên có thể sẽ bị chênh lệch và xảy ra biến động lớn, rất khó cho việc nghiên cứu, thu thập số liệu. Đồng thời, thời hạn này cũng không quá ngắn đối với các hoạt động xử lý, giảm thiểu ô nhiễm, phục hồi môi trường và đưa ra các phương án bảo vệ môi trường không khí trong thời kỳ tiếp theo.

Nội dung chính của Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí

Nội dung của Kế hoạch này được quy định cụ thể tại khoản 3 Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020:

a) Đánh giá công tác quản lý, kiểm soát ô nhiễm không khí cấp quốc gia; nhận định các nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường không khí;

b) Mục tiêu tổng thể và mục tiêu cụ thể;

c) Nhiệm vụ và giải pháp quản lý chất lượng môi trường không khí;

d) Chương trình, dự án ưu tiên để thực hiện nhiệm vụ và giải pháp; xây dựng quy chế phối hợp, biện pháp quản lý chất lượng môi trường không khí liên vùng, liên tỉnh;

đ) Tổ chức thực hiện.

Theo đó, nội dung cơ bản của kế hoạch này là đánh giá, điều tra môi trường không khí trên toàn bộ quốc gia và tiến hành phân tích thông tin, số liệu. Từ đó tìm ra nguyên nhân cụ thể gây ra ô nhiễm môi trường để đặt ra các phương án khắc phục toàn diện nhất và quản lý môi trường một cách bao quát và hợp lý. Đồng thời, đặt ra các mục tiêu rõ ràng cho quốc gia về bước đi tiếp theo trong thời kỳ tới.

Nội dung chính của kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh

Khoản 4 Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định về nội dung chính của Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh bao gồm:

a) Đánh giá chất lượng môi trường không khí ở địa phương;

b) Đánh giá công tác quản lý chất lượng môi trường không khí; quan trắc môi trường không khí; xác định và đánh giá các nguồn phát thải khí thải chính; kiểm kê phát thải; mô hình hóa chất lượng môi trường không khí;

c) Phân tích, nhận định nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí;

d) Đánh giá ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe cộng đồng;

đ) Mục tiêu và phạm vi quản lý chất lượng môi trường không khí;

e) Nhiệm vụ và giải pháp quản lý chất lượng môi trường không khí;

g) Tổ chức thực hiện.

Như vậy, có thể thấy Kế hoạch cấp tỉnh cụ thể và quy định chi tiết tại các khu vực hơn là kế hoạch Quốc gia. Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường cấp tỉnh yêu cầu phải nghiên cứu số liệu và đưa ra đánh giá chất lượng môi trường không khí trên từng địa phương. Xác định được yếu tố chính xác gây ra ô nhiễm môi trường để có phương án xử lý triệt để. Đồng thời đánh giá chất lượng môi trường về mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm để quản lý và đưa ra khắc phục kịp thời.

Chính phủ quy định chi tiết nội dung, trình tự, thủ tục ban hành kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí.

Khoản 5 Điều 13 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định rõ Chính phủ quy định chi tiết nội dung, trình tự, thủ tục ban hành kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí.

Nội dung kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí được quy định rõ ràng tại khoản 3 và khoản 4 Điều này. Theo đó, nội dung, trình tự, thủ tục ban hành kế hoạch phải đúng với quy định của pháp luật, không vi phạm vào các nguyên tắc khác về bảo vệ môi trường nói chung.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh