Kiểm soát ô nhiễm môi trường biển từ đất liền được quy định như thế nào?

Việt Nam là quốc gia có đường bờ biển dài hơn 3.260 km, vùng đặc quyền kinh tế biển gấp khoảng ba lần diện tích đất liền, với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và hơn 3.000 đảo lớn, nhỏ. Tài nguyên và lợi thế do biển mang lại hứa hẹn nhiều triển vọng to lớn đối với sự phát triển của đất nước. Trong quá trình khai thác, sử dụng tài nguyên hải đảo, nhiều hoạt động của con người đã trực tiếp hoặc gián tiếp làm gia tăng mức độ suy thoái tài nguyên, môi trường hoặc những thay đổi theo chiều hướng bất lợi tại các hải đảo. Để đáp ứng nhu cầu về sử dụng và phát triển bền vững các hải đảo Luật tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015 đã đưa ra các quy định về quản lý tài nguyên hải đảo, trong đó đặc biệt nhấn mạnh về vấn đề phân loại hải đảo để khai thác, sử dụng tài nguyên hải đảo.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ nội dung về Kiểm soát ô nhiễm môi trường biển từ đất liền theo Điều 46 Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo số 82/2015/QH13 ngày 25 tháng 06 năm 2015 (sau đây được gọi tắt là Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015)

Căn cứ pháp lý

- Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015;

- Luật số 35/2018/QH14 ngày 20 tháng 11 năm 2018 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2019;

- Nghị định 40/2016/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo.

Chất thải phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt trên đất liền

Căn cứ vào khoản 1 Điều 46 Luật Tài nguyên nước, môi trường biển và hải đảo năm 2015 quy định như sau:

“1. Chất thải phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt trên đất liền trước khi thải xuống biển phải được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường.”

Trong đó, Quy chuẩn kỹ thuật môi trường là mức giới hạn của các thông số về chất lượng môi trường xung quanh, hàm lượng của các chất gây ô nhiễm có trong chất thải, các yêu cầu kỹ thuật và quản lý được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành dưới dạng văn bản bắt buộc áp dụng để bảo vệ môi trường.

Bố trí các điểm xả nước thải

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 46 Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015.

Theo đó, việc bố trí các điểm xả nước thải đã được xử lý xuống biển phải được xem xét trên cơ sở điều kiện tự nhiên của khu vực xả nước thải; các điều kiện động lực, môi trường, sinh thái và đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên và hiện trạng khai thác, sử dụng vùng biển.

Các điểm xả nước thải ra khu bảo tồn biển, khu vực bãi tắm, danh lam, thắng cảnh ven biển phải được đánh giá, xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Như vậy, hệ thống xử lý nước thải phải được bố trí phù hợp với quy hoạch phát triển của các cơ sở y tế và phải đảm bảo khoảng cách tối thiểu của công trình đối với khu dân cư xung quanh.

Báo cáo hiện trạng xử lý và xả chất thải ra biển

Khoản 3 Điều 46 Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015 quy định:

“3. Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên vùng đất ven biển và trên hải đảo phải có đầy đủ phương tiện, thiết bị xử lý chất thải bảo đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; phải định kỳ báo cáo cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về hiện trạng xử lý và xả chất thải ra biển theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.”

Báo cáo hiện trạng môi trường biển và hải đảo quốc gia theo giai đoạn là nguồn tài liệu quan trọng, thiết thực đối với công tác hoạch định, xây dựng và thực hiện chính sách về công tác bảo vệ môi trường biển và hải đảo.

Qua báo cáo để đánh giá được tổng quan các nội dung về biển và hải đảo Việt Nam; Áp lực của phát triển kinh tế-xã hội đối với môi trường biển và hải đảo; Hiện trạng môi trường biển và hải đảo; Tác động ô nhiễm môi trường biển và hải đảo; Quản lý môi trường biển, liên quan đến quản lý Nhà nước về biển và hải đảo. Từ đó dự đoán các cơ hội, thách thức và đưa ra giải pháp bảo vệ môi trường biển và hải đảo.

Điều tra, đánh giá và kiểm soát nguồn ô nhiễm

Khoản 4 Điều 46 Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015 thì Nguồn ô nhiễm từ các lưu vực sông ra biển phải được điều tra, đánh giá và kiểm soát chặt chẽ.

Theo đó, việc đánh giá hoạt động kiểm soát ô nhiễm môi trường biển và hải đảo căn cứ theo Thông tư số 27/2016/TT-BTNMT ngày 29-9-2016 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Ví dụ: UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành quyết định phê duyệt kết quả đánh giá hoạt động kiểm soát ô nhiễm môi trường biển và hải đảo trên địa bàn tỉnh năm 2020.

Trong đó, chỉ số đánh giá hoạt động kiểm soát ô nhiễm môi trường biển và hải đảo năm 2020 của tỉnh Khánh Hòa đạt 90%, xếp loại Tốt. Các chỉ số về: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; rà soát, hệ thống hóa, theo dõi, kiểm tra tình hình thi hành văn bản quy phạm pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, nâng cao nhận thức pháp luật về bảo vệ môi trường biển và hải đảo; thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên, môi trường và hải đảo, giải quyết khiếu nại tố cáo được xếp loại Tốt, đạt 100%. Các tiêu chí còn lại như: Điều tra, thống kê, phân loại, đánh giá các nguồn thải từ đất liền, từ các hoạt động trên biển và hải đảo tình trạng ô nhiễm môi trường biển và hải đảo; định kỳ quan trắc, đánh giá hiện trạng chất lượng nước, trầm tích và đa dạng sinh học; phòng ngừa, phát hiện, xử lý, khắc phục tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường, các hệ sinh thái biển, hải đảo, cải thiện và phục hồi môi trường, các hệ sinh thái biển, hải đảo bị ô nhiễm và suy thoái; ứng phó, khắc phục sự cố môi trường biển được xếp loại Tốt, đạt từ 75 - 90%.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo