Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa có chế độ khí hậu, thủy văn rất phức tạp và đa dạng. Đồng thời, Việt Nam cũng nằm hoàn toàn trong vòng đai nhiệt đới của nửa cầu bắc, thiên về chí tuyến hơn là phí xích đạo nên đã tạo cho nước ta có một nền nhiệt độ cao. Chế độ gió mùa cũng làm cho tính chất nhiệt đới ẩm của thiên nhiên Việt Nam thay đổi.Do ảnh hưởng gió mùa, hơn nữa sự phức tạp về địa hình nên khí hậu của Việt Nam luôn luôn thay đổi trong năm, từ giữa năm này với năm khác và giữa nơi này với nơi khác (từ Bắc xuống Nam và từ thấp lên cao).

Vì vậy, việc nghiên cứu khí tượng thủy văn để dự đoán thời tiết, khí hậu và biến đổi khí hậu đã trở thành nhiệm vụ được Nhà nước chú trọng thực hiện. Khí tượng thủy văn là sự kết hợp của khí tượng và thủy văn nhằm hiểu về các trạng thái thời tiết, khí hậu dựa trên các lập luận, mô hình… Từ đó có thể đưa ra các dự đoán về các thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy… Đây được coi là những thông tin rất quan trong bảo vệ tài sản và tính mạng của con người và sinh vật trên Trái Đất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung về nguyên tắc tác động vào thời tiết theo Điều 41 Luật Khí tượng thủy văn số 21/VBHN-VPQH ngày 15 tháng 17 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Khí tượng thủy văn năm 2020).

Tác động vào thời tiết chỉ được thực hiện tại khu vực cụ thể có điều kiện tự nhiên và cơ sở hạ tầng phù hợp, trong khoảng thời gian xác định.

Căn cứ vào khoản 1 Điều 41 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 quy định nguyên tắc sau:

“1. Tác động vào thời tiết chỉ được thực hiện tại khu vực cụ thể có điều kiện tự nhiên và cơ sở hạ tầng phù hợp, trong khoảng thời gian xác định.”

Thời tiết là trạng thái của khí quyển tại một thời điểm và khu vực cụ thể được xác định bằng các yếu tố và hiện tượng khí tượng.

Theo đó, tác động vào thời tiết là tác động của con người nên vì vậy quá trình này diễn ra chỉ trên một khu vực phù hợp và thời gian nhất định nhằm đảm bảo không ảnh hưởng đến khu vực xung quanh.

Tác động vào thời tiết không được làm cản trở hoặc gây tác động có hại đối với hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia.

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 41 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020.

Theo đó, nguyên tắc thứ hai là tác động vào thời tiết không được làm cản trở hoặc gây tác động có hại đối với hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia.

Tác động vào thời tiết là tác động của con người lên các quá trình vật lý và hoá học của khí quyển thông qua các giải pháp khoa học và công nghệ nhằm ngăn ngừa hay giảm nhẹ thiên tai hoặc tạo ra một dạng thời tiết thuận lợi trong một khu vực cụ thể, trong khoảng thời gian xác định để phục vụ các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia.

Cơ quan, tổ chức thực hiện tác động vào thời tiết phải có giải pháp bảo đảm an toàn, giảm thiểu tác động tiêu cực từ hoạt động tác động vào thời tiết

Nguyên tắc thứ ba là cơ quan, tổ chức thực hiện tác động vào thời tiết phải có giải pháp bảo đảm an toàn, giảm thiểu tác động tiêu cực từ hoạt động tác động vào thời tiết.

Chính vì là tác động của con người lên quá trình vật lý và hóa học của khí quyển nên sẽ phát sinh những ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống, con người và môi trường. Vì vậy, trước khí thực hiện các hoạt động này cần đảm bảo các phương án xử lý, phục hồi nếu xảy ra sự cố, hạn chế tối thiểu các tác động tiêu cực lên đời sống xã hội con người.

Tác động vào thời tiết chỉ được thực hiện theo kế hoạch đã được phê duyệt; phải thông báo công khai cho cộng đồng dân cư trong khu vực biết

Theo khoản 4 Điều 41 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 thì nguyên tắc thứ  tư là Tác động vào thời tiết chỉ được thực hiện theo kế hoạch đã được phê duyệt; phải thông báo công khai cho cộng đồng dân cư trong khu vực biết.

Theo đó, các trường hợp được tác động vào thời tiết gồm:

- Tác động nhằm gây mưa hoặc tăng lượng mưa.

- Tác động nhằm giảm cường độ mưa hoặc để không xảy ra mưa.

- Tác động nhằm phá hoặc giảm cường độ mưa đá.

- Tác động nhằm phá hoặc giảm cường độ sương mù.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Khí tượng thủy văn

Luật Hoàng Anh