Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa có chế độ khí hậu, thủy văn rất phức tạp và đa dạng. Các loại thiên tai khí tượng thủy văn như bão, lũ lụt, nước biển dâng, mưa lớn, hạn hán, rét hại... hàng ngày, hàng giờ tác động tiêu cực đến sản xuất và đời sống. Thiên tai hay thảm họa tự nhiên là những vấn đề không thể tránh khỏi và nó có thể để lại những hậu quả nặng nề. Vì vậy, việc dự đoán trước được những thảm họa tự nhiên có thể xảy ra trên từng khu vực có thể giúp con người có biện pháp phòng tránh một cách hiệu quả nhất.

Khí tượng thủy văn là sự kết hợp của khí tượng và thủy văn nhằm hiểu về các trạng thái thời tiết, khí hậu dựa trên các lập luận, mô hình… Từ đó có thể đưa ra các dự đoán về các thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy… Đây được coi là những thông tin rất quan trong bảo vệ tài sản và tính mạng của con người và sinh vật trên Trái Đất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày các nội dung về những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động khí tượng thủy văn theo Điều 8 Luật Khí tượng thủy văn số 21/VBHN-VPQH ngày 15 tháng 17 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Khí tượng thủy văn năm 2020).

Lợi dụng hoạt động khí tượng thủy văn gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân

Căn cứ vào khoản 1 Điều 8 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 quy định như sau:

“1. Lợi dụng hoạt động khí tượng thủy văn gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”

Khí tượng thủy văn là cụm từ chỉ chung khí tượng, thủy văn và hải văn. Khí tượng là trạng thái của khí quyển, quá trình diễn biến của các hiện tượng tự nhiên trong khí quyển. Thủy văn là trạng thái, quá trình diễn biến và sự vận động của nước sông, suối, kênh, rạch, hồ. Như vậy, hoạt động khí tượng thủy văn là những hoạt động như đo đạc, dự báo thời tiết để cảnh báo thiên tai có thể làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội quốc gia.

Theo đó, Nhà nước nghiêm cấm các hành vi lợi dụng hoạt động khí tượng thủy văn để làm thiệt hại lợi ích của Nhà nước và người dân.

Lấn, chiếm khoảng không, diện tích mặt đất, dưới đất, mặt nước, dưới nước của công trình khí tượng thủy văn

Nội dung này được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 8 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020.

Theo đó, Nhà nước nghiêm cấm hành vi lấn, chiếm khoảng không, diện tích mặt đất, dưới đất, mặt nước, dưới nước của công trình khí tượng thủy văn.

Công trình khí tượng thủy văn là cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu kỹ thuật chuyên ngành để lắp đặt phương tiện đo, thiết bị thông tin khí tượng thủy văn.

Vi phạm quy định hành lang kỹ thuật công trình khí tượng thủy văn

Khoản 3 Điều 8 Luật Khí tượng thủy văn năm 2020 quy định về hành vi bị nghiêm cấm sau:

“3. Vi phạm quy định hành lang kỹ thuật công trình khí tượng thủy văn.”

Hành lang kỹ thuật công trình khí tượng thủy văn thuộc mạng lưới trạm khí tượng thủy văn quốc gia được quy định ở mức tối thiểu, trong điều kiện cho phép có thể mở rộng để nâng cao tính đại diện của khu vực quan trắc. Hành lang kỹ thuật công trình khí tượng thủy văn thuộc mạng lưới trạm khí tượng thủy văn quốc gia được quy định cho từng loại công trình riêng.

Làm ảnh hưởng đến công trình, phương tiện đo khí tượng thủy văn

Hành vi bị nghiêm cấm tiếp theo là Làm ảnh hưởng đến công trình, phương tiện đo khí tượng thủy văn.

Thiết bị quan trắc, đo đạc KTTV phải được kiểm định, hiệu chuẩn theo quy định tại Điều 18, Điều 19 Luật Khí tượng thủy văn. Danh mục, thời hạn phải kiểm định, hiệu chuẩn theo quy định tại Thông tư số 07/2019/TT-BKHCN ngày 26/7/2019 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ sửa đổi, bổ sung mộ số điều của Thông tư số 23/2013/TT-BKHCN ngày 26/9/2013 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về đo lường đối với Thông tư nhóm 2.

Thiết bị đo trước khi đưa vào sử dụng phải được kiểm định/hiệu chuẩn ban đầu; trong quá trình sử dụng phải thực hiện kiểm định/hiệu chuẩn; sau khi sửa chữa, để đưa trở lại hoạt động phải thực hiện kiểm tra/hiệu chuẩn. Như vậy, nếu có hành vi làm ảnh hưởng đến công tác đo khí tượng thủy văn sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Trên đây là 4 hành vi đầu tiên bị nghiêm cấm trong hoạt động khí tượng thủy văn. Các hành vi tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật Khí tượng thủy văn

Luật Hoàng Anh