Môi trường luôn là lĩnh vực nóng hổi được Nhà nước và Chính phủ quan tâm hàng đầu. Song song với quá trình phát triển nền công nghệ máy móc, môi trường đang có nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng gây ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống của con người và các sinh vật khác. Do đó, các hoạt động, dự án trên quốc gia cần phải có những đánh giá, điều tra chất lượng môi trường trước khi tiến hành để có các phương án xử lý đồng thời bảo vệ môi trường trong khu vực.

Chính vì vậy, Nhà nước đã đưa ra quy định về đánh giá chiến lược môi trường để hướng dẫn tổ chức, cá nhân có hành động hợp lý trước khi thực hiện các dự án quan trọng. Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ nội dung đánh giá môi trường chiến lược theo quy định tại Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây sẽ được gọi là Luật bảo vệ môi trường năm 2020).

Nội dung đánh giá môi trường chiến lược của chiến lược

Căn cứ theo khoản 1 Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định nội dung đánh giá môi trường chiến lược của chiến lược bao gồm:

“a) Đánh giá sự phù hợp của chính sách có liên quan đến bảo vệ môi trường trong chiến lược với quan điểm, mục tiêu, chính sách về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, điều ước quốc tế về bảo vệ môi trường mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và theo quy định của Luật này;

b) Đề xuất phương án điều chỉnh, hoàn thiện nội dung của chiến lược để bảo đảm phù hợp với quan điểm, mục tiêu, chính sách về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, điều ước quốc tế về bảo vệ môi trường mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và theo quy định của Luật này.”

Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động phòng ngừa, hạn chế tác động xấu đến môi trường; ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái môi trường, cải thiện chất lượng môi trường; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Chiến lược là tập hợp các quyết định về các mục tiêu dài hạn và các biện pháp, các cách thức, con đường đạt đến các mục tiêu đó.

Theo đó, pháp luật quy định đánh giá môi trường chiến lược của chiến lược phải đảm bảo được các nội dung về sự phù hợp của chính sách có liên quan đến bảo vệ môi trường và các yêu cầu của pháp luật. Đồng thời, đưa ra các phương án hoàn thiện nội dung phù hợp với mục tiêu và chính sách mà Nhà nước hướng tới.

Nội dung đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch

Khoản 2 Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định chi tiết nội dung đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch bao gồm:

a) Các nội dung của quy hoạch có khả năng tác động đến môi trường;

b) Phạm vi thực hiện đánh giá môi trường chiến lược;

c) Thành phần môi trường, di sản thiên nhiên có khả năng bị tác động bởi quy hoạch;

d) Các phương pháp đánh giá môi trường chiến lược đã áp dụng;

đ) So sánh, đánh giá sự phù hợp của quan điểm, mục tiêu quy hoạch với quan điểm, mục tiêu, chính sách về bảo vệ môi trường, chiến lược, Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, nội dung bảo vệ môi trường trong quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh;

e) Kết quả nhận dạng các vấn đề môi trường chính có tính tích cực và tiêu cực của quy hoạch;

g) Tác động của biến đổi khí hậu;

h) Kết quả dự báo xu hướng tích cực và tiêu cực của các vấn đề môi trường chính khi thực hiện quy hoạch; giải pháp duy trì xu hướng tích cực, giảm thiểu xu hướng tiêu cực của các vấn đề môi trường chính;

i) Định hướng bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện quy hoạch;

k) Kết quả tham vấn các bên có liên quan trong quá trình thực hiện đánh giá môi trường chiến lược;

l) Vấn đề cần lưu ý về bảo vệ môi trường (nếu có), kiến nghị phương hướng và giải pháp khắc phục.

Quy hoạch là việc phân bố, khoanh vùng trên một địa bàn lãnh thổ (quốc gia, vùng, tỉnh, huyện) cho một mục đích nhất định trong một thời kỳ trung hạn, dài hạn nhằm mục đích bảo vệ môi trường và thích ứng tốt nhất với biến đổi khí hậu.

Theo đó, đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch phải đảm bảo đưa ra các thành phần có khả năng bị ảnh hưởng và phạm vi thực hiện; đánh giá sự phù hợp với chính sách bảo vệ môi trường quốc gia; tác động tích cực và tiêu cực của quy hoạch. Đồng thời đưa ra giải pháp khắc phục và định hướng bảo vệ môi trường trong toàn bộ quá trình thực hiện quy hoạch. Nói cách khác, đánh giá môi trường chiến lược là tiền đề để quy hoạch một cách hợp lý và hiệu quả nhất. Do đó, nội dung đánh giá môi trường chiến lược cần phải rõ ràng, cụ thể và chính xác, phù hợp với quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết Điều này.

Khoản 3 Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết Điều này.

Ví dụ: Nghị định của Bộ Tài nguyên và Môi trường số 11/VBHN-BTNMT ngày 25 tháng 10 năm 2019 quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường.

Luật Hoàng Anh