Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực tăng trưởng nền kinh tế quốc gia, nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của người dân. Tuy nhiên, quá trình phát triển nền kinh tế công nghiệp đã bộc lộ nhiều bất cập và tạo ra nhiều áp lực lớn lên môi trường, các hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Tình trạng ô nhiễm môi trường xảy ra phức tạp ảnh hưởng nặng nề đến môi trường và chất lượng sống của cộng đồng. Trước thực tế này, đòi hỏi Việt Nam phải đưa ra các biện pháp cụ thể để quản lý và hạn chế các tác động tiêu cực với môi trường, bảo đảm lợi ích của cộng đồng

Tiếp nối Phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung tiếp theo về nội dung quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường theo Điều 164 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Xây dựng, cập nhật hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về môi trường, báo cáo về môi trường.

Khoản 5 Điều 164 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“5. Xây dựng, cập nhật hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về môi trường, báo cáo về môi trường.”

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị và của toàn dân, trong đó quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường xác định rõ chủ thể là Nhà nước, bằng chức trách, nhiệm vụ và quyền hạn của mình đưa ra các biện pháp, luật pháp, chính sách kinh tế, kỹ thuật, xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng môi trường sống và phát triển bền vững kinh tế - xã hội quốc gia.

Vì vậy, việc xây dựng, cập nhật hệ thống thông tin, dữ liệu về môi trường góp phần cung cấp thông tin chính xác, kịp thời các thông tin cơ bản phục vụ công tác quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo sự thống nhất giữa nhiều cơ sở dữ liệu của bộ ngành, địa phương, đồng thời đảm bảo kết nối chia sẻ cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia đối với cơ sở dữ liệu tại địa phương.

Xây dựng và triển khai hệ thống giám sát và đánh giá các hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu; hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Căn cứ vào khoản 6 Điều 164 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“6. Xây dựng và triển khai hệ thống giám sát và đánh giá các hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu; hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.”

Biến đổi khí hậu Trái Đất là sự thay đổi của hệ thống khí hậu gồm khí quyển, thủy quyển, sinh quyển, thạch quyển, băng quyển hiện tại và trong tương lai bởi các nguyên nhân tự nhiên và nhân tạo trong một giai đoạn nhất định tính bằng thập kỷ hay hàng triệu năm.

Trong đó, sự gia tăng phát thải khí nhà kính được coi là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng biến đổi khí hậu, làm nặng nề thêm những thay đổi của khí hậu toàn cầu cũng như gây ra ảnh hưởng tiêu cực đối với tự nhiên và con người. Khí nhà kính là những khí có khả năng hấp thụ các bức xạ sóng dài (hồng ngoại) được phản xạ từ bề mặt Trái Đất khi được chiếu sáng bằng ánh sáng mặt trời, sau đó phân tán nhiệt lại cho Trái Đất, gây nên hiệu ứng nhà kính. Các khí nhà kính chủ yếu bao gồm: hơi nước, CO2, CH4, N2O, O3, các khí CFC.

Theo đó, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính là hoạt động nhằm giảm nhẹ mức độ hoặc cường độ phát thải khí nhà kính, tăng cường hấp thụ khí nhà kính.

Kiểm kê khí nhà kính; xây dựng và cập nhật kịch bản, cơ sở dữ liệu về biến đổi khí hậu, nước biển dâng và ngập lụt đô thị; đánh giá khí hậu quốc gia; hướng dẫn việc sử dụng thông tin, dữ liệu về biến đổi khí hậu và lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào chiến lược, quy hoạch.

Khoản 7 Điều 164 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định kiểm kê khí nhà kính; xây dựng và cập nhật kịch bản, cơ sở dữ liệu về biến đổi khí hậu, nước biển dâng và ngập lụt đô thị; đánh giá khí hậu quốc gia; hướng dẫn việc sử dụng thông tin, dữ liệu về biến đổi khí hậu và lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào chiến lược, quy hoạch.

Trong đó, đánh giá khí hậu quốc gia là đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và đánh giá khí hậu quốc gia. Nội dung của đánh giá khí hậu quốc gia được thực hiện theo quy định tại Thông tư số 08/2016/TT-BTNMT ngày 16 tháng 05 năm 2016 của Bộ Tài nguyên về môi trường, quy định về đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và đánh giá khí hậu quốc gia.

Thông tin, dữ liệu phục vụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu, đánh giá các giải pháp thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu và đánh giá khí hậu bao gồm: Kịch bản biến đổi khí hậu do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố gần nhất tại thời điểm đánh giá; Niên giám thống kê; Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành; Thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu quốc gia; Thông tin, dữ liệu liên quan của các Bộ, ngành và địa phương.

Tổ chức thực hiện thị trường các-bon trong nước; thực hiện cơ chế trao đổi tín chỉ, cam kết quốc tế về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Khoản 8 Điều 164 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định tổ chức thực hiện thị trường các-bon trong nước; thực hiện cơ chế trao đổi tín chỉ, cam kết quốc tế về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Thị trường các-bon được hiểu là việc cho phép các quốc gia có dư thùa quyền phát thải được bán cho hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều/ít hơn mục tiêu cam kết.

Do CO2 là khí nhà kính quy đổi tương đương của mọi khí nhà kính nên thường được gọi đơn giản là mua bán, trao đổi các-bon và được xét là tín chỉ chỉ các-bon. Việc mua bán, trao đổi các-bon hình thành nên thị trường các-bon.

Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 3.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh