Trong những năm qua, môi trường đã và đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đặc biệt quan tâm. Song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Theo thống kế, có hàng nghìn tấn chất thải ra đại dương mỗi ngày và dẫn đến nguy cơ ô nhiễm môi trường trầm trọng. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đặt ra những vấn đề về kiểm soát chất thải, đánh giá môi trường để sớm đưa ra được các phương án xử lý chất thải.

Tiếp nối phần 2, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung tiếp theo về phân loại, lưu giữ, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt theo Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải cồng kềnh

Khoản 6 Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định việc phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải cồng kềnh được thực hiện theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Chất thải rắn cồng kềnh là chất thải rắn có kích thước lớn như vật dụng từ gia đình (tủ, giường, nệm, bàn, ghế salon, tranh,...), gốc cây, thân cây và nhánh cây. Phần lớn rác cồng kềnh này vừa khó chất xếp lên xe vận chuyển thủ công, xe tải nhỏ; vừa khó cuốn ép, cũng như mang đi chôn lấp.

Ví dụ: Quyết định số 12/2019/QĐ-UBND ngày 17 tháng 5 năm 2019 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về ban hành quy định quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố Hồ Chính Minh.

Theo đó, điểm k khoản 1 Điều 6 Quyết định này quy định những khu vực có phát sinh chất thải rắn cồng kềnh không đúng nơi quy định, tồn lưu nhiều ngày gây ô nhiễm môi trường hoặc mất mỹ quan đô thị thì quản lý như sau:

“- Đối với khu vực đất thuộc quyền sử dụng, quản lý của cá nhân, tổ chức: cá nhân, tổ chức chịu trách nhiệm quản lý CTRSH theo các quy định hiện hành, trong trường hợp để tồn đọng và phát sinh CTRSH trên các khu đất này thì phải chịu trách nhiệm thu gom và phun xịt khử mùi (nếu cần) trong vòng 24 giờ từ khi có phản ánh hoặc yêu cầu của chính quyền địa phương. Quá thời hạn nêu trên cá nhân, tổ chức sẽ bị xử phạt theo các quy định của pháp luật về quản lý chất thải rắn.

- Đối với khu vực đất do nhà nước quản lý: Ủy ban nhân dân phường, xã, thị trấn chủ động phối hợp với chủ thu gom, vận chuyển CTRSH trúng thầu cung ứng dịch vụ trên địa bàn quận, huyện tổ chức thu gom và phun xịt khử mùi (nếu cần). Nội dung công việc này là một phần trong nội dung đấu thầu, đặt hàng cung ứng dịch vụ vận chuyển CTRSH trên địa bàn quận, huyện.”

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp vận động cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn. Cộng đồng dân cư, tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở có trách nhiệm giám sát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân.

Khoản 7 Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“7. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp vận động cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn. Cộng đồng dân cư, tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở có trách nhiệm giám sát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân.”

Theo đó, trong giao đoạn 2021-2025, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường trong việc vận động nhân dân và giám sát các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất chấp hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; cải thiện môi trường ở các đô thị lớn, khu công nghiệp, làng nghề… Đồng thời, tập trung ưu tiên xây dựng mới và nhân rộng tới các khu dân cư, cơ sở tôn giáo trong cả nước các mô hình về thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại nguồn và giữ gìn vệ sinh môi trường ở cộng đồng dân cư.

Ngoài ra, hai bên sẽ tổ chức đánh giá và công bố mức độ hài lòng của người dân về chất lượng môi trường sống, đánh giá kết quả bảo vệ môi trường hằng năm đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tuyên truyền, vận động cộng đồng dân cư thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, nói không với túi ni lông khó phân hủy, thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường; tiếp tục vận động các cộng đồng dân cư thay đổi thói quen, tập quán việc mai táng sang hỏa táng, bảo đảm vệ sinh môi trường gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.[1]

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh

[1] Xem: http://vea.gov.vn/detail?$id=1089, truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2021.