Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay thì môi trường chính là vấn đề nóng bỏng được chính phủ các quốc gia quan tâm hàng đầu, trong đó có Việt Nam. Trong điều kiện đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, các hoạt động sản xuất công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ ngày càng đa dạng và đang tạo ra những tác động, áp lực rất lớn lên môi trường. Do đó, đòi hỏi phải có một quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường thống nhất. Tuy nhiên, quan trắc môi trường không phải là một vấn đề dễ dàng và không phải bất kỳ cơ sở nào cũng đủ điều kiện để thực hiện. Nhận thấy được các vấn đề này, Nhà nước đã đưa ra các nội dung về quan trắc môi trường và điều kiện để hoạt động quan trắc môi trường.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ phân tích các quy định đầu tiên về quan trắc bụi, khí thải công nghiệp theo Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Đối tượng phải quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục gồm dự án đầu tư, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí với lưu lượng xả bụi, khí thải lớn ra môi trường.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“1. Đối tượng phải quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục gồm dự án đầu tư, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí với lưu lượng xả bụi, khí thải lớn ra môi trường.”

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lý, hóa học, sinh học của thành phần môi trường không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

Bụi và khí thải công nghiệp chính là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt là đối với những công trình, dự án đầu tư hay cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả bụi, khí thải lớn. Vì vậy, quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục là một việc làm cần thiết và cũng không kém phần quan trọng so với quan trắc nước thải.

Đối tượng phải quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ gồm dự án đầu tư, cơ sở có lưu lượng xả thải lớn ra môi trường.

Khoản 2 Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định về đối tượng quan trắc bụi định kỳ.

Theo đó, đối tượng phải quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ gồm dự án đầu tư, cơ sở có lưu lượng xả thải lớn ra môi trường.

Quan trắc môi trường là việc theo dõi thường xuyên chất lượng môi trường với các trọng tâm, trọng điểm hợp lý nhằm phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Quan trắc môi trường bao gồm theo dõi số lượng, thực trạng các nguồn tác động tiêu cực; khối lượng, lưu lượng ô nhiễm của chất thải; định kỳ đo đạc, phân tích nguồn tác động tiêu cực đến môi trường.

Theo quy định này, tất cả những dự án đầu tư và cơ sở mà xả thải khí bụi ra môi trường với lưu lượng thì đều phải làm quan trắc môi trường định kỳ. Thời gian, tần suất quan trắc được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Việc quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục phải đáp ứng quy định kỹ thuật về quan trắc môi trường.

Nội dung này được quy định cụ thể tại khoản 3 Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 như sau:

“3. Việc quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục phải đáp ứng quy định kỹ thuật về quan trắc môi trường. Dữ liệu của hệ thống quan trắc được truyền trực tiếp đến cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh.”

Theo đó, các yêu cầu kỹ thuật về quan trắc môi trường bao gồm:

- Quy định kỹ thuật quan trắc môi trường đối với chất lượng không khí xung quanh, tiếng ồn và độ rung, nước mặt, nước dưới đất, nước biển, nước mưa, đất, trầm tích.

- Quy định về kỹ thuật quan trắc các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) theo quy định của Công ước Stockholm và nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, sản phẩm, hàng hóa, thiết bị có chứa POP.

- Quy định kỹ thuật quan trắc môi trường đối với nước thải, khí thải công nghiệp, bùn thải từ hệ thống xử lý nước.

- Quy định về bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng trong quan trắc môi trường.

Việc quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ phải bảo đảm thời gian, tần suất, thông số theo quy định của pháp luật.

Căn cứ theo khoản 4 Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“4. Việc quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ phải bảo đảm thời gian, tần suất, thông số theo quy định của pháp luật. Đối với các thông số đã được quan trắc tự động, liên tục thì không phải quan trắc định kỳ.”

Quan trắc tự động, liên tục là quá trình đo đạc, phân tích liên tục theo thời gian các thông số môi trường bằng các thiết bị đo hoặc phân tích tự động.

Quan trắc môi trường định kỳ là hoạt động lấy mẫu, đo các thông số ngay tại hiện trường hoặc được bảo quản và vận chuyển về để xử lý, phân tích các thông số trong phòng thí nghiệm theo một kế hoạch lập sẵn về không gian và thời gian.

Như vậy, đối với các đối tượng đã làm quan trắc tự động liên tục thì không cần thực hiện quan trắc định kỳ.

Cùng Luật Hoàng Anh làm rõ các nội dung tiếp theo ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh