Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay thì môi trường chính là vấn đề nóng bỏng được chính phủ các quốc gia quan tâm hàng đầu, trong đó có Việt Nam. Trong điều kiện đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, các hoạt động sản xuất công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ ngày càng đa dạng và đang tạo ra những tác động, áp lực rất lớn lên môi trường. Do đó, đòi hỏi phải có một quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường thống nhất. Tuy nhiên, quan trắc môi trường không phải là một vấn đề dễ dàng và không phải bất kỳ cơ sở nào cũng đủ điều kiện để thực hiện. Nhận thấy được các vấn đề này, Nhà nước đã đưa ra các nội dung về quan trắc môi trường và điều kiện để hoạt động quan trắc môi trường.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ phân tích các quy định đầu tiên về quan trắc nước thải theo Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Đối tượng phải quan trắc nước thải tự động, liên tục

Nội dung này được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, đối tượng phải quan trắc nước thải tự động, liên tục bao gồm:

a) Khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường;

b) Dự án đầu tư, cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả nước thải trung bình trở lên ra môi trường;

c) Dự án đầu tư, cơ sở không thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả nước thải lớn ra môi trường.

Quan trắc nước thải tự động là hệ thống được lắp đặt tại nơi nước thải đã qua xử lý các yếu tố ô nhiễm. Hệ thống sẽ theo dõi lưu lượng và đo lường chất lượng nước thông qua các chỉ số đo được tại các điểm lắp đặt. Theo đó, các khu sản xuất, kinh doanh dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường phải quan trắc nước thải tự động và liên tục. Các dự án đầu tư mà có nguy cơ ô nhiễm môi trường và không có nguy cơ ô nhiễm môi trường nhưng xả lượng nước thải lớn thì phải quan trắc nước thải liên tục để đảm bảo chất lượng môi trường xung quanh. Nếu có nguy cơ tác động nặng nề đến môi trường phải có biện pháp khắc phục và cải tạo môi trường kịp thời.

Đối tượng phải quan trắc nước thải định kỳ

Khoản 2 Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“2. Đối tượng phải quan trắc nước thải định kỳ bao gồm:

a) Khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường;

b) Dự án đầu tư, cơ sở có lưu lượng xả nước thải lớn ra môi trường.”

Quan trắc môi trường định kỳ là hoạt động giám sát chất lượng môi trường của nhà máy, xưởng sản xuất, tòa nhà... khi đi vào hoạt động. Trong đó tần suất quan trắc, vị trí quan trắc và thông số quan trắc môi trường định kỳ được thực hiện theo nội dung của đánh giá tác động môi trường, đề án bảo vệ môi trường hoặc cam kết bảo vệ môi trường.

Theo đó, tần suất, thời gian thực hiện quan trắc nước thải định kỳ phụ thuộc vào nội dung được thực hiện trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án bảo vệ môi trường, cam kết môi trường.

Việc quan trắc nước thải tự động, liên tục phải đáp ứng quy định kỹ thuật về quan trắc môi trường

Khoản 3 Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“3. Việc quan trắc nước thải tự động, liên tục phải đáp ứng quy định kỹ thuật về quan trắc môi trường. Dữ liệu của hệ thống quan trắc được truyền trực tiếp đến cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh.”

Theo đó, các yêu cầu kỹ thuật về quan trắc môi trường bao gồm:

- Quy định kỹ thuật quan trắc môi trường đối với chất lượng không khí xung quanh, tiếng ồn và độ rung, nước mặt, nước dưới đất, nước biển, nước mưa, đất, trầm tích.

- Quy định về kỹ thuật quan trắc các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) theo quy định của Công ước Stockholm và nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, sản phẩm, hàng hóa, thiết bị có chứa POP.

- Quy định kỹ thuật quan trắc môi trường đối với nước thải, khí thải công nghiệp, bùn thải từ hệ thống xử lý nước.

- Quy định về bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng trong quan trắc môi trường.

Việc quan trắc nước thải định kỳ phải bảo đảm thời gian, tần suất, thông số theo quy định của pháp luật đối với các thông số đã được quan trắc tự động, liên tục thì không phải quan trắc định kỳ.

Nội dung này được quy định tại khoản 4 Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020/ Theo đó, việc quan trắc nước thải định kỳ phải bảo đảm thời gian, tần suất, thông số theo quy định của pháp luật đối với các thông số đã được quan trắc tự động, liên tục thì không phải quan trắc định kỳ.

Theo như khoản này, các khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường nếu đã làm quan trắc tự động, liên tục thfi không phải quan trắc nước thải định kỳ nữa.

Trên đây là 4 nội dung đầu tiên về các đối tượng phải quan trắc nước thải. Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh