Hiện nay, môi trường chính là một trong những vấn đề nóng bỏng được quan tâm hàng đầu. Các hoạt động bảo vệ môi trường cũng được Chính phủ ưu tiên thực hiện để đảm bảo đời sống sinh hoạt và sản xuất kinh doanh của người dân. Để tiết kiệm thời gian chi phí điều tra và phân tích chất lượng môi trường thì việc phân loại dự án đầu tư  theo tiêu chí môi trường là rất thiết thực, có thể phân vùng nhóm dự án cần phải đánh giá tác động môi trường và những nhóm nào không cần phải đánh giá.

Vì vậy, Nhà nước đã đưa ra các quy định về đánh giá tác động môi trường để hướng dẫn các cơ quan tổ chức có hành động đúng đắn nhất. Tiếp nối phần 2, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 4 nội dung tiếp theo về thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định tại Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây sẽ được gọi tắt là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Dự án đầu tư vượt quá khả năng thẩm định trong nước

Căn cứ theo khoản 8 Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“8. Thủ tướng Chính phủ quyết định việc tổ chức thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đầu tư vượt quá khả năng thẩm định trong nước, cần thuê tư vấn nước ngoài thẩm định. Kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của tư vấn nước ngoài là cơ sở để cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 35 của Luật này phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường.”

Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp những đề xuất liên quan đến việc sử dụng vốn để thực hiện hoạt động xây dựng để xây dựng mới, cải tạo và sửa chữa công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì và nâng cao chất lượng công trình hay sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn cũng như chi phí xác định.

Theo đó, pháp luật quy định đối với các dự án đầu tư vượt quá khả năng thẩm định trong nước do Thủ tướng Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thẩm định báo cáo đánh giá thẩm định môi trường và thuê tư vấn nước ngoài thẩm định. Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức thẩm định đối với các dự án đầu tư nhóm I và một số dự án đầu tư nhóm II theo quy định pháp luật. Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chịu trách nhiệm tổ chức thẩm định đối với các đối tượng dự án đầu tư thuộc bí mật nhà nước về quốc phòng và an ninh. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với các dự án trên địa bàn của mình trừ các đối tượng thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Quốc phòng, Bộ công an.

Quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường

Khoản 9 Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được chỉnh sửa, bổ sung theo yêu cầu (nếu có) của cơ quan thẩm định, người đứng đầu cơ quan thẩm định có trách nhiệm ra quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường; trường hợp không phê duyệt thì phải trả lời bằng văn bản cho chủ dự án đầu tư và nêu rõ lý do.

Đánh giá tác động môi trường là việc phân tích, dự báo tác động đến môi trường của dự án đầu tư cụ thể để đưa ra biện pháp bảo vệ môi trường khi triển khai dự án đó. Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường là cơ sở để doanh nghiệp biết rõ hơn về tình trạng chất lượng môi trường của doanh nghiệp.

Theo đó, cơ quan thẩm định nếu có yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung thì phải thông báo bằng văn bản cho chủ dự án. Sau khi nhận được báo cáo đã được chỉnh sửa, bổ sung thì phải lão đạo cơ quan ra quyết định phê duyệt trong thời hạn 20 ngày và phải thông báo đến chủ dự án qua văn bản nêu rõ lý do nếu có quyết định không phê duyệt.

Hình thức đề nghị, tiếp nhận, giải quyết và thông báo kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường

Theo khoản 10 Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“10. Việc gửi hồ sơ đề nghị thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, tiếp nhận, giải quyết và thông báo kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường được thực hiện thông qua một trong các hình thức gửi trực tiếp, qua đường bưu điện hoặc bản điện tử thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến theo đề nghị của chủ dự án đầu tư.”

Theo đó, hình thức gửi hồ sơ đề nghị thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường và tiếp nhận, giải quyết thông báo kết quả thẩm định được thực hiện gồm gửi trực tiếp, gửi qua đường bưu điện hoặc có thể gửi bản địa tử dựa trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Các phương thức này giúp các chủ dự án đầu tư chủ động, thuận tiện hơn trong việc lựa chọn loại hình nào phù hợp nhất mà không gây tốn thời gian và chi phí.

Trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường được quy định cụ thể tại khoản 11 Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết về tổ chức và hoạt động của hội đồng thẩm định; công khai danh sách hội đồng thẩm định; biểu mẫu văn bản, tài liệu của hồ sơ đề nghị thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường; thời hạn lấy ý kiến quy định tại điểm d khoản 3 Điều này. Việc phân loại dự án đầu tư  theo tiêu chí môi trường là rất thiết thực, có thể phân vùng nhóm dự án cần phải đánh giá tác động môi trường và những nhóm nào không cần phải đánh giá.

Ví dụ: Thông tư số 38/2015/TT-BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản. Trong đó, nguyên tắc hoạt động và kết luận của hội đồng thẩm định được quy định như sau:

“1. Hội đồng thẩm định được thành lập để thẩm định cho từng phương án, phương án bổ sung.

2. Hội đồng thẩm định có trách nhiệm tư vấn cho cơ quan thẩm định, phê duyệt phương án, phương án bổ sung; chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước cơ quan thẩm định, phê duyệt về kết quả thẩm định.

3. Hội đồng thẩm định làm việc theo nguyên tắc thảo luận công khai và kết luận theo đa số.

4. Kết quả thẩm định được thể hiện theo 01 (một) trong 03 (ba) trường hợp sau đây:

a) Thông qua: khi tất cả thành viên hội đồng thẩm định tham dự cuộc họp có phiếu đánh giá nhất trí thông qua không cần chỉnh sửa, bổ sung;

b) Thông qua với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung: khi có ít nhất 2/3 (hai phần ba) số thành viên hội đồng tham dự có phiếu đánh giá đồng ý thông qua hoặc thông qua với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung, trong đó có Chủ tịch hội đồng hoặc Phó Chủ tịch hội đồng được ủy quyền có phiếu đánh giá đồng ý thông qua hoặc thông qua với điều kiện phải chỉnh sửa;

c) Không thông qua: khi có trên 1/3 (một phần ba) số thành viên hội đồng tham dự có phiếu đánh giá không thông qua.”

Luật Hoàng Anh