Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay thì môi trường chính là vấn đề nóng bỏng được chính phủ các quốc gia quan tâm hàng đầu, trong đó có Việt Nam. Trong điều kiện đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, các hoạt động sản xuất công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ ngày càng đa dạng và đang tạo ra những tác động, áp lực rất lớn lên môi trường. Do đó, đòi hỏi phải có một quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường thống nhất. Tuy nhiên, quan trắc môi trường không phải là một vấn đề dễ dàng và không phải bất kỳ cơ sở nào cũng đủ điều kiện để thực hiện Nhận thấy được các vấn đề này, Nhà nước đã đưa ra các nội dung về quan trắc môi trường và điều kiện để hoạt động quan trắc môi trường.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ phân tích các quy định đầu tiên về thông tin về môi trường theo Điều 114 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Thông tin về môi trường

Căn cứ theo khoản 1 Điều 114 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định như sau:

“1. Thông tin về môi trường bao gồm:

a) Thông tin về chất ô nhiễm, dòng thải các chất ô nhiễm ra môi trường, nguồn ô nhiễm; công tác bảo vệ môi trường của dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp;

b) Thông tin về chất thải rắn, chất thải nguy hại, nước thải, khí thải và các loại chất thải khác theo quy định của pháp luật;

c) Thông tin về quyết định phê duyệt kết quả thẩm định, báo cáo đánh giá tác động môi trường, trừ bí mật thương mại, bí mật kinh doanh, thông tin thuộc bí mật nhà nước; nội dung cấp phép, đăng ký, chứng nhận, xác nhận; kết quả kiểm tra, thanh tra về bảo vệ môi trường đối với dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp theo quy định;

d) Thông tin về chỉ tiêu thống kê môi trường, chất lượng môi trường, ô nhiễm môi trường;

đ) Thông tin về di sản thiên nhiên, hệ sinh thái tự nhiên, loài sinh vật và nguồn gen; khu bảo tồn thiên nhiên và cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học; vùng đất ngập nước quan trọng.”

Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên.

Theo đó, thông tin môi trường là số liệu, dữ liệu về các yếu tố thuộc môi trường (như chất ô nhiễm, chất thải, báo cáo đánh giá tác động môi trường, chất lượng môi trường, di sản thiên nhiên và các sinh vật…) dưới dạng ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự.

Việc thu nhận, lưu trữ, quản lý thông tin về môi trường

Nội dung này được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 114 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, việc thu nhận, lưu trữ, quản lý thông tin về môi trường được quy định như sau:

a) Thông tin về môi trường được thu nhận bảo đảm chính xác, đầy đủ, kịp thời;

b) Chủ dự án đầu tư, cơ sở chịu trách nhiệm thường xuyên thu nhận, lưu trữ và quản lý thông tin về môi trường quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều này;

c) Bộ, cơ quan ngang Bộ thu nhận, lưu trữ và quản lý thông tin về môi trường thuộc phạm vi quản lý quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này;

d) Ủy ban nhân dân các cấp thu nhận, lưu trữ và quản lý thông tin về môi trường trên địa bàn và theo phân cấp quản lý;

Như vậy, các thông tin về chất ô nhiễm, chất thải, báo cáo đánh giá tác dộng môi trường và các công tác thuộc về bảo vệ môi trường của dự án đầu tư, cơ sở sẽ do chính chủ dự án đầu tư cơ sở đó chịu trách nhiệm về việc thu nhận, lưu trữ và quản lý. Các thông tin về chỉ tiêu thống kê môi trường, chất lượng môi trường và hệ sinh thái tự nhiên, loài sinh vật và nguồn gen là những lĩnh vực rộng khắp cả nước và có tính quốc gia nên sẽ do Bộ và cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm quản lý và lưu giữ thông tin.

Bởi các thông tin về môi trường được thu thập dưới dạng những con số cụ thể và hình ảnh, minh chứng nên phải đảm bảo tính xác thực, đầy đủ. Đồng thời, việc thu nhận thông tin phải đảm bảo thường xuyên và nhanh chóng để kịp thời phát hiện ra những vấn đề còn tồn đọng trong môi trường, từ đó tìm được hướng giải quyết tốt nhất.

Trên đây là những quy định đầu tiên về thông tin môi trường. Các quy định tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 2.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh