Dự án đầu tư là tập hợp các đề xuất bỏ vốn trung và dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tư trên địa bàn cụ thể trong khoảng thời gian xác định. Hiện nay, môi trường luôn là vấn đề nóng bỏng được xã hội quan tâm hàng đầu do những tác động và lợi ích mà môi trường mang lại cho hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất.

Việc phân loại dự án đầu tư theo tiêu chí về môi trường có thể ngăn ngừa được một số hạn chế của những phân loại dự án đầu tư cũ như bỏ sót nhiều dự án đầu tư có nguồn vốn tư nhân mà không thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư, có tác động lớn đến môi trường nhưng không phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường để sàng lọc trong giai đoạn chuẩn bị dự án; nhiều dự án đầu tư công, đầu tư, PPP không có hoặc chỉ tác động rất ít tới môi trường khi triển khai thực hiện nhưng vẫn phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường, gây tốn thêm thời gian và chi phí, lãng phí nguồn lực xã hội (như một số dự án quy định tại Điều 8 Luật Đầu tư công, khoản 1 Điều 4 Luật PPP, điểm e khoản 1 Điều 31 Luật Đầu tư) . Trên cơ sở này, Nhà nước đã ban hành các quy định về tiêu chí môi trường để phân loại dự án đầu tư, để hướng dẫn cơ quan tổ chức, cá nhân thi hành một cách đúng đắn.

Tiếp nối phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ 4 nội dung tiếp theo về tiêu chí môi trường để phân loại dự án đầu tư theo quy định tại Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây sẽ gọi tắt là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Dự án đầu tư nhóm II

Căn cứ theo khoản 4 Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định dự án đầu tư nhóm II bao gồm:

a) Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất trung bình;

b) Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường; dự án không thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;

c) Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô trung bình hoặc với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;

d) Dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô, công suất trung bình hoặc với quy mô, công suất nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;

đ) Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;

e) Dự án có yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô trung bình.

Theo đó, trừ các dự án đã được nêu tại khoản 3 Điều này, dự án đầu tư nhóm II là các dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường. Như vậy, theo Điều 30 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định về đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường thì các dự án được đề cập tại các điểm c, d, đ và e khoản 4 Điều 28 Luật này thì bắt buộc phải thực hiện đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên, Luật cũng quy định các đối tượng này nếu thuộc dự án đầu tư công khẩn cấp theo pháp luật về đầu tư công thì không phải thực hiện đánh giá tác động môi trường.

Dự án đầu tư nhóm III

Khoản 5 Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định dự án đầu tư nhóm III bao gồm:

a) Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất nhỏ;

b) Dự án không thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường có phát sinh nước thải, bụi, khí thải phải được xử lý hoặc có phát sinh chất thải nguy hại phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải.

Theo đó, pháp luật quy định dự án đầu tư thuộc nhóm III là các dự án ít có nguy cơ tác động xấu đến môi trường, trừ những dự án đã được đề cập tại khoản 3 và khoản 4 Điều này. Theo đó, những dự án này không cần thiết phải đánh giá tác động môi trường do có ít nguy cơ. Tuy nhiên, các chủ dự án vẫn cần phải có trách nhiệm trong việc xử lý và bảo vệ môi trường nếu có sự cố xảy ra.

Dự án đầu tư nhóm IV

Theo khoản 6 Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định dự án đầu tư nhóm IV là dự án không có nguy cơ tác động xấu đến môi trường, gồm dự án không thuộc quy định tại các khoản 3, 4 và 5 Điều này.

Như vậy những dự án này không cần đánh giá tác động môi trường do đã xác định được tầm ảnh hưởng. Có thể thấy, việc phân loại các dự án đầu tư như vậy có thể làm giảm chi phí và tiết kiệm thời gian đối với những dự án mà không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Chính phủ quy định chi tiết khoản 1 và ban hành danh mục loại dự án đầu tư quy định tại các khoản 3, 4 và 5 Điều này.

Nội dung này được quy định rõ tại khoản 7 Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03 tháng 3 năm 2021 quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án đầu tư; các danh mục loại dự án đầu tư được quy định chi tiết tại khoản 3,4 và 5 Điều 28 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh