Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực tăng trưởng nền kinh tế quốc gia, nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của người dân. Tuy nhiên, quá trình phát triển nền kinh tế công nghiệp đã bộc lộ nhiều bất cập và tạo ra nhiều áp lực lớn lên môi trường, các hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Tình trạng ô nhiễm môi trường xảy ra phức tạp ảnh hưởng nặng nề đến môi trường và chất lượng sống của cộng đồng. Trước thực tế này, đòi hỏi các cơ quan nhà nước của Việt Nam phải đưa ra các biện pháp cụ thể để quản lý và hạn chế các tác động tiêu cực với môi trường, bảo đảm lợi ích của cộng đồng.

Tiếp nối phần 1, trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các trách nhiệm quản lý nhà nước tiếp theo về bảo vệ môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường theo Điều 166 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Tổ chức xây dựng nội dung bảo vệ môi trường trong quy hoạch vùng; hướng dẫn việc xây dựng nội dung bảo vệ môi trường trong quy hoạch tỉnh, quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt

Khoản 5 Điều 166 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“5. Tổ chức xây dựng nội dung bảo vệ môi trường trong quy hoạch vùng; hướng dẫn việc xây dựng nội dung bảo vệ môi trường trong quy hoạch tỉnh, quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt;”

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm tổ chức xây dựng nội dung bảo vệ môi trường đối với các đối tượng quy hoạch theo vùng, tỉnh và đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

Trong đó, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt là đơn vị hành chính được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập theo quy định của pháp luật bên cạnh chức năng quản lý nhà nước ở những lĩnh vực cơ bản còn có những quy định khác biệt so với các đơn vị hành chính khác về mặt quản lý nhà nước nhằm thực hiện những cơ chế chính sách đặc biệt về kinh tế theo mục đích định hướng của Nhà nước.

Tổ chức thống kê, xây dựng, duy trì và vận hành hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về môi trường, báo cáo môi trường theo quy định của pháp luật

Khoản 6 Điều 166 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức thống kê, xây dựng, duy trì và vận hành hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về môi trường, báo cáo môi trường theo quy định của pháp luật.

Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên.

Theo đó, báo cáo môi trường là các báo cáo về hiện trạng, đánh giá chất lượng và các tác động lên môi trường, từ đó tìm ra những chiến lược kế hoạch phù hợp cho công tác bảo vệ môi trường. Các báo cáo này được báo cáo định kỳ lên cơ quan có thẩm quyền, trình tự và thủ tục được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật.

Truyền thông, phổ biến kiến thức, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ môi trường; đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật

Nội dung này được quy định tại khoản 7 Điều 166 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm truyền thông, phổ biến kiến thức, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ môi trường; đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.

Truyền thông chính là những hoạt động truyền đạt hay lan truyền thông tin, định hướng được hành vi của dư luận thông qua các phương tiện như báo đài, radio, mạng Internet và các hội nghị, buổi giao lưu tuyên truyền…

Đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến kiến thức, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân, cộng đồng trong việc bảo vệ, giữ gìn, đảm bảo vệ sinh môi trường.

Đề xuất chính sách về thuế, phí bảo vệ môi trường, phát hành trái phiếu xanh và các công cụ kinh tế khác để huy động, sử dụng nguồn lực cho bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật

Khoản 8 Điều 166 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“8. Đề xuất chính sách về thuế, phí bảo vệ môi trường, phát hành trái phiếu xanh và các công cụ kinh tế khác để huy động, sử dụng nguồn lực cho bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật;”

Trong đó, nguồn lực cho bảo vệ môi trường là nguồn nhân lực, vật lực và tri thức (công nghệ, quy trình, năng lực quản lý) để thực hiện công tác bảo vệ môi trường nhằm đạt mục tiêu bảo vệ môi trường đặt ra.

Phí bảo vệ môi trường chính là một khoản tiền mà cá nhân, tổ chức xả thải ra môi trường hoặc làm phát sinh tác động xấu đối với môi trường phải nộp nhằm cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp dịch vụ cho hoạt động bảo vệ, xây dựng, bảo dưỡng môi trường.

Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành buộc phải trả cho người sở hữu trái phiếu với một khoản tiền cụ thể. Trong một khoảng thời gian xác định, với một lợi tức theo quy định. Trái phiếu được phát hành bởi chính phủ hoặc các doanh nghiệp. Những doanh nghiệp huy động vốn bằng trái phiếu xanh phải cam kết thực thi các dự án nhằm bảo vệ môi trường khỏi các tác động của biến đổi khí hậu như các dự án năng lượng sạch, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông công cộng và nước sạch…

Các nội dung tiếp theo sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ ở Phần 3.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh