Hiện nay, môi trường là một trong các vấn đề nóng bỏng luôn được xã hội quan tâm. Tuy nhiên, song song với quá trình phát triển của nền kinh tế công nghiệp thì môi trường cũng đang ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng do hoạt động sinh hoạt và kinh doanh sản xuất của con người. Nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, Nhà nước và Chính phủ đã đưa ra các quy định về bảo vệ môi trường nhằm hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có hành động hợp lý nhất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các quy định về trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu theo Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17 tháng 11 năm 2020 (sau đây được gọi là Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Tổ chức, cá nhân sản xuất, ,nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế

Căn cứ theo khoản 1 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“1. Tổ chức, cá nhân sản xuất, ,nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế phải thực hiện tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc, trừ các sản phẩm, bao bì xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.”

Theo đó, nhà sản xuất, nhà nhập khẩu có trách nhiệm tái chế sản phẩn, bao bì do mình sản xuất hay nhập khẩu theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc theo quy định. Trong đó, các sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế như pin, ắc quy, các thiết bị điện, điện tử, ô tô, xe, bao bì,...

Hình thức tái chế

Hình thức tái chế được quy định rõ tại khoản 2 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Theo đó, tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này được lựa chọn thực hiện tái chế sản phẩm, bao bì theo một trong các hình thức sau đây:

a) Tổ chức tái chế sản phẩm, bao bì;

b) Đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì.

Theo đó, để thực hiện trách nhiệm của mình, nhà sản xuất, nhà nhập khẩu có thể lựa chọn 1 trong 2 hình thức là tự chủ động tổ chức thực hiện tái chế các sản phẩm của mình hoặc đóng góp, hỗ trợ vào các tổ chức hợp pháp như Qũy Bảo vệ môi trường Việt Nam để chung sức tái chế sản phẩm, bao bì. Trong đó, Qũy Bảo vệ môi trường Việt Nam là Quỹ Bảo vệ môi trường quốc gia, là tổ chức tài chính nhà nước trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường; có tư cách pháp nhân, có vốn điều lệ, con dấu và bảng cân đối kế toán riêng, được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và các tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật.

Đăng ký kế hoạch tái chế và báo cáo kết quả tái chế

Khoản 3 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“3. Tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này phải đăng ký kế hoạch tái chế và báo cáo kết quả tái chế hằng năm đến Bộ Tài nguyên và Môi trường, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.”

Tái chế được hiểu là quá trình rác thải hoặc vật liệu không cần thiết (phế liệu) thành vật liệu mới với khả năng ứng dụng đem lại lợi ích cho con người. Như vậy, đối với các đối tượng tự tổ chức thực hiện các hoạt động tái chế thì phải đăng ký kế hoạch trước khi triển khai tái chế nhằm đảm bảo quá trình diễn ra không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Đồng thời báo kết quả tái chế hàng năm đến Bộ Tài nguyên và Môi trường để các cơ quan quản lý nắm bắt nhanh chóng tình trạng khu vực hiện tại và kịp thời đưa ra các giải pháp hợp lý.

Đóng góp, sử dụng đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì

Khoản 4 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:

“4. Việc đóng góp, sử dụng đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại điểm b khoản 2 Điều này phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:

a) Mức đóng góp tài chính và mức kinh phí hỗ trợ tái chế được xác định theo khối lượng hoặc đơn vị sản phẩm, bao bì;

b) Đóng góp tài chính được sử dụng để hỗ trợ cho hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại khoản 1 Điều này;

c) Việc tiếp nhận, sử dụng đóng góp tài chính phải công khai, minh bạch, đúng mục đích theo quy định của pháp luật.”

Đối với các trường hợp không tự tổ chức tái chế mà đóng góp vào quỹ tài chính hỗ trợ tái chế sản phẩm bao bì thì phải đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật và việc đóng góp phải được công khai, minh bạch. Đảm bảo nguồn tài chính ra vào rõ ràng và sử dụng đúng mục đích đặt ra.

Quy định của Chính phủ

Khoản 5 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định Chính phủ quy định chi tiết và lộ trình thực hiện Điều này.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 20 tháng 08 năm 2020 về tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật bảo vệ môi trường

Luật Hoàng Anh