Có thể nói, nước ta được đánh giá có nhiều lợi thế về tài nguyên khoáng sản. Các kết quả công tác điều tra, đánh giá cho thất nguồn tài nguyên khoáng sản khá đa dạng và phong phú với trên 5000 mỏ, điểm quặng của 60 loại khoáng sản khác nhau như than, sắt, đá vôi…; có một số loại khoáng sản có quy mô trữ lượng đáng kể, tầm cỡ thế giới, có ý nghĩa chiến lượng và lá nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Tuy nhiên, hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản lại trở thành thách thức lớn khi nguồn khoáng sản đang ngày một cạn kiệt do con người chỉ khai thác mà không có phương pháp bảo vệ, cải tạo. Thậm chí còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, đất đai của quốc gia. Nhận thấy thực tế này, Chính phủ đã đưa ra các phương án cụ thể nhằm quản lý hoạt động khai thác sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản đi kèm với bảo vệ môi trường.

Căn cứ pháp lý

Luật Khoáng sản số 60/2010/QH12 ngày 17 tháng 11 năm 2010 (sau đây được gọi là Luật Khoáng sản năm 2010).

Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Khoáng sản.

Đối với phương pháp hầm lò

Căn cứ điểm a khoản 3 Điều 8 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP quy định về văn bằng của giám đốc điều hành mỏ bằng phương pháp hầm lò như sau:

“a) Bằng tốt nghiệp đại học hoặc tương đương thuộc chuyên ngành kỹ thuật mỏ, xây dựng mỏ đối với mỏ khai thác bằng phương pháp hầm lò;”

Văn bằng giáo dục đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm bằng cử nhân, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ và văn bằng trình độ tương đương. Các văn bằng trình độ tương đương là văn bằng được cấp đối với một số ngành chuyên sâu đặc thù như bằng bác sĩ y khoa, bác sĩ nha khoa, bằng dược sĩ, bằng kỹ sư, bằng kiến trúc sư…

Theo đó, kỹ thuật khai thác mỏ hầm lò là nghề thực hiện các công việc khai thác khoáng sản có ích bằng phương pháp hầm lò; đồng thời chống giữ khoảng trống mới khai thác cũng như thu hồi khoáng sản có ích kết hợp chèn lấp khoảng trống sau khu khai thác tại các vỉa khoáng sản có chiều dày và độ dốc bất kỳ.

Đối với phương pháp lộ thiên

Giám đốc điều hành mỏ là người có trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu quy định pháp luật do tổ chức, cá nhân được phép khai thác khoáng sản bổ nhiệm hoặc do cá nhân được phép khai thác, người đứng đầu tổ chức được phép khai thác trực tiếp đảm nhiệm.

Theo đó, giám đốc điều hành mỏ đối với phương pháp lộ thiên yêu cầu phải có bằng tốt nghiệp đại học hoặc tương đương thuộc chuyên ngành kỹ thuật mỏ, xây dựng mỏ, kỹ thuật địa chất đối với mỏ khai thác bằng phương pháp lộ thiên.

Trong đó, khai thác mỏ lộ thiên là một hình thức khai thác mỏ mà theo đó cần phải bóc lớp đất đá phủ trên loại khoáng sản cần khai thác.

Đối với phương pháp lộ thiên khoáng sản không kim loại không sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp thủ công

Nội dung này được quy định chi tiết tại điểm c khoản 3 Điều 8 Luật Khoáng sản năm 2010.

Theo đó, đối với phương pháp này yêu cầu giám đốc điều hành mỏ phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng, tốt nghiệp trung cấp hoặc tương đương thuộc chuyên ngành kỹ thuật mỏ, kỹ thuật địa chất đối với mỏ khai thác bằng phương pháp lộ thiên khoáng sản không kim loại không sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp thủ công.

Khoáng sản là khoáng vật, khoáng chất có ích được tích tụ tự nhiên ở thể rắn, thể lỏng, thể khí tồn tại trong lòng đất, trên mặt đất, bao gồm cả khoáng vật, khoáng chất ở bãi thải của mỏ. Theo đó, khoáng sản không kim loại còn được gọi là khoáng sản phi kim, tức là không có chứa kim loại như đá vôi, thạch cao, muối…

Vật liệu nổ công nghiệp là loại hàng hóa đặc biệt được quản lý nghiêm ngặt theo các quy định của Nhà nước; mọi tổ chức và cá nhân có nhu cầu sử dụng vật liệu nổ công nghiệp vào việc sản xuất kinh doanh như khai thác khoáng sản đá xây dựng hoặc san tạo mặt bằng thi công công trình phải được các cơ quan có chức năng chuyên môn kiểm tra.

Khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường gồm: cát các loại, đất sét làm gach, ngói, đá các loại…

Trong đó, cao đằng là là hệ đào tạo kiến thức chuyên môn về nhiều ngành nghề nhưng ở mức độ thấp hơn bậc đại học, thời gian đào tạo cũng rút ngắn hơn so với đại học. Bằng trung cấp là một loại chứng chỉ tốt nghiệp được công nhận sau khi học xong cấp bậc trung cấp. Trung cấp là một hệ đào tạo đứng sau cao đẳng và đại học trong hệ thống giáo dục Việt Nam. Là một trong những hình thức đào tạo nghề nghiệp chính quy.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về luật khoáng sản

Luật Hoàng Anh