Xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật nhập khẩu, xuất khẩu, quá cảnh?

Thực vật đóng vai trò rất quan trọng đối với môi trường và các sinh vật liên quan, con người, động vật. Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp nguồn thức ăn mà nó góp phần rất lớn trong bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sự trong lành của bầu khí quyển. Bài viết dưới đây, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật nhập khẩu, xuất khẩu, quá cảnh theo quy định của pháp luật hiện hành.

Kiểm dịch thực vật là gì?

Thực vật là cây và sản phẩm của cây.

Bảo vệ thực vật là hoạt động phòng, chống sinh vật gây hại thực vật. Sinh vật gây hại là sinh vật gây ra thiệt hại trực tiếp hoặc gián tiếp đối với thực vật bao gồm vi sinh vật gây bệnh, côn trùng gây hại, cỏ dại và các sinh vật có hại khác.

Kiểm dịch thực vật là hoạt động ngăn chặn, phát hiện, kiểm soát đối tượng kiểm dịch thực vật, đối tượng phải kiểm soát và sinh vật gây hại lạ.

Đối tượng kiểm dịch thực vật là sinh vật gây hại có nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng đối với thực vật, chưa có hoặc có nhưng phân bố hẹp ở Việt Nam và phải được kiểm soát nghiêm ngặt.

Đối tượng phải kiểm soát là sinh vật gây hại không phải là đối tượng kiểm dịch thực vật nhưng sự có mặt của chúng trên vật liệu dùng để làm giống có nguy cơ gây thiệt hại lớn về kinh tế, phải được kiểm soát ở Việt Nam.

Sinh vật gây hại lạ là sinh vật gây hại chưa xác định được tên khoa học và chưa từng được phát hiện ở Việt Nam.

Các trường hợp xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật

Vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật là thực vật, phương tiện sản xuất, bảo quản, vận chuyển hoặc các vật thể khác có khả năng mang theo đối tượng kiểm dịch thực vật.

Khoản 1 Điều 34 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013 quy định vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật phải xử lý trong các trường hợp sau đây:

- Vật thể bị nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam, đối tượng phải kiểm soát hoặc sinh vật gây hại lạ; vật thể có nguy cơ cao mang theo đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam;

- Vật thể phải xử lý để đáp ứng quy định kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu;

- Vật thể vô chủ, không rõ nguồn gốc.

Biện pháp xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật

Xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật là việc áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn hoặc diệt trừ triệt để đối tượng kiểm dịch thực vật, đối tượng phải kiểm soát và sinh vật gây hại lạ.

Khoản 2 Điều 34 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013 quy định:

2. Biện pháp xử lý bao gồm xông hơi khử trùng, xử lý nhiệt, xử lý hơi nước nóng, chiếu xạ, tái xuất, tiêu hủy, tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu, cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu và các biện pháp khác.

Theo đó, biện pháp xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật gồm:

- Xông hơi khử trùng: hiểu là biện pháp sử dụng hơi để tiêu diệt tất cả đối tượng kiểm dịch thực vật, đối tượng phải kiểm soát và sinh vật gây hại lạ trong một không gian kín

- Xử lý nhiệt: là một phương pháp tác động nhiệt độ lên vật thể  nhằm nhằm xử lý đối tượng kiểm dịch thực vật, đối tượng phải kiểm soát và sinh vật gây hại lạ..

- Xử lý hơi nước nóng: là một phương pháp sử dụng hơi nước nóng để tiêu diệt đối tượng kiểm dịch thực vật, đối tượng phải kiểm soát và sinh vật gây hại lạ.

- Chiếu xạ: Chiếu xạ sử dụng tia gamma, chùm tia điện tử hoặc tia X liều thấp (dưới 10 kGy) có thể xử lý một lượng lớn thực phẩm mà không làm giảm chất lượng cũng như gây rủi ro cho người tiêu dùng..

- Tái xuất: Tái xuất vật thể thực vật là việc xuất khẩu trở lại vật thể thực vật đã nhập khẩu mà không đảm bảo điều kiện pháp luật quy định.

- Tiêu hủy: Tiêu hủy vật thể thực vật là làm cho vật thể thực vật mất hẳn đi, không còn tồn tại.

- Tạm ngừng xuất khẩu: là việc tạm dừng hoạt động xuất khẩu vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật,

- Tạm ngừng nhập khẩu: là việc tạm dừng hoạt động nhập khẩu vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật,

- Cấm nhập khẩu: là việc không cho vật thể thuộc diện kiểm diện thực vật đưa vào lãnh thổ Việt Nam từ nước ngoài hoặc từ khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam.

- Cấm xuất khẩu: là việc không cho vật thể thuộc diện kiểm diện thực vật đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam.

- Các biện pháp khác.

Cơ quan có thẩm quyền xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật

Khoản 3 Điều 34 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013 quy định:

3. Cơ quan chuyên ngành bảo vệ và kiểm dịch thực vật ở trung ương quyết định áp dụng biện pháp xử lý thích hợp quy định tại khoản 2 Điều này, trừ các biện pháp quy định tại Điều 35 của Luật này.

Cơ quan chuyên ngành bảo vệ và kiểm dịch thực vật ở trung ương trực là cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý nhà nước và tổ chức thực thi pháp luật trong lĩnh vực phòng, chống sinh vật gây hại thực vật; kiểm dịch thực vật và quản lý thuốc bảo vệ thực vật trên toàn quốc.

Chi phí xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật

Khoản 4 Điều 34 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013 quy định:

4. Chi phí xử lý vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này do chủ vật thể chi trả; chi phí xử lý vật thể quy định tại điểm c khoản 1 Điều này do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Theo đó:

- Chủ vật thể chi trả trong trường hợp sau:

+ Vật thể bị nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam, đối tượng phải kiểm soát hoặc sinh vật gây hại lạ; vật thể có nguy cơ cao mang theo đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam;

+ Vật thể phải xử lý để đáp ứng quy định kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu;

- Ngân sách nhà nước chi trả trong trường hợp: vật thể vô chủ, không rõ nguồn gốc.