Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Ngân sách Nhà nước 2015 là gì?

Luật ngân sách nhà nước là đạo luật quy định về lập, thanh tra, kiểm toán, quyết toán ngân nước và về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ nước các cấp trong lĩnh vực ngân sách nhà nước, Luật nhằm kế thừa và phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế; bảo đảm phát huy vai trò của ngân sách nhà nước; tăng quyền chủ động, trách nhiệm của địa phương và các ngành trong việc quản lí tài chính - ngân sách; đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính; yêu cầu đặt ra trong quá trình đổi mới cơ chế quản lí kinh tế và hội nhập quốc tế trong giai đoạn phát triển mới; xây dựng nền tài chính lành mạnh, công khai, minh bạch, tăng cường kỉ cương, kỉ luật trong quản lí ngân sách.

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Ngân sách Nhà nước được quy định lần lượt tại Điều 1 và Điều 2 của Luật Ngân sách nhà nước 2015.

Phạm vi điều chỉnh

Theo Điều 1 Luật Ngân sách Nhà nước quy định phạm vi điều chỉnh của luật này như sau:

“Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

Luật này quy định về lập, chấp hành, kiểm toán, quyết toán, giám sát ngân sách nhà nước; nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan trong lĩnh vực ngân sách nhà nước.”

Phạm vi điều chỉnh của Luật ngân sách nhà nước là hoạt động lập, chấp hành, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, quyết toán ngân sách nhà nước, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan nhà nước các cấp trong lĩnh vực ngân sách nhà nước. Phạm vi áp dụng của luật ngân sách ở các nước phụ thuộc vào cơ cấu tổ chức hệ thống ngân sách nhà nước. Ở các nước tổ chức hệ thống ngân sách thống nhất gồm cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, thì luật ngân sách áp dụng chung cho tất cả các hoạt động ngân sách của chính quyền nhà nước trung ương và địa phương. Ở các nước có sự tách biệt giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, thì luật ngân sách nhà nước chỉ áp dụng đối với hoạt động ngân sách của chính quyền trung ương. Hệ thống ngân sách nhà nước của Việt Nam tổ chức theo hệ thống thống nhất, gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, nên Luật ngân sách nhà nước áp dụng chung cho tất cả các hoạt động ngân sách của các cấp chính quyền, tương tự Luật ngân sách nhà nước của một số nước như Trung Quốc , Luật ngân sách Liên bang Nga ...

Nguyên tắc cân đối ngân sách nhà nước: Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật được tổng hợp đầy đủ vào cân đối ngân sách nhà nước, theo nguyên tắc không gắn với nhiệm vụ chi cụ thể. Trường hợp có khoản thu cần gắn với nhiệm vụ chi cụ thể theo quy định của pháp luật thì được bố trí tương ứng từ các khoản thu này trong dự toán chi ngân sách để thực hiện. Việc ban hành chính sách thu ngân sách phải bảo đảm nguyên tắc cân đối ngân sách trong trung hạn, dài hạn và thực hiện các cam kết về hội nhập quốc tế.

Ngân sách nhà nước được cân đối theo nguyên tắc tổng số thu từ thuế, phí, lệ phí phải lớn hơn tổng số chi thường xuyên và góp phần tích lũy ngày càng cao để chi đầu tư phát triển; trường hợp còn bội chi thì số bội chi phải nhỏ hơn số chi đầu tư phát triển, tiến tới cân bằng thu, chi ngân sách; trường hợp đặc biệt Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định. Trường hợp bội thu ngân sách thì được sử dụng để trả nợ gốc và lãi các khoản vay của ngân sách nhà nước.

Vay bù đắp bội chi ngân sách nhà nước chỉ được sử dụng cho đầu tư phát triển, không sử dụng cho chi thường xuyên.

Bội chi ngân sách trung ương được bù đắp từ các nguồn sau:

Vay trong nước từ phát hành trái phiếu chính phủ, công trái xây dựng Tổ quốc và các khoản vay trong nước khác theo quy định của pháp luật;

Vay ngoài nước từ các khoản vay của Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế và phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường quốc tế, không bao gồm các khoản vay về cho vay lại.

Bội chi ngân sách địa phương:Chi ngân sách địa phương cấp tỉnh được bội chi; bội chi ngân sách địa phương chỉ được sử dụng để đầu tư các dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định;Bội chi ngân sách địa phương được bù đắp bằng các nguồn vay trong nước từ phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay lại từ nguồn Chính phủ vay về cho vay lại và các khoản vay trong nước khác theo quy định của pháp luật;Bội chi ngân sách địa phương được tổng hợp vào bội chi ngân sách nhà nước và do Quốc hội quyết định. Chính phủ quy định cụ thể điều kiện được phép bội chi ngân sách địa phương để bảo đảm phù hợp với khả năng trả nợ của địa phương và tổng mức bội chi chung của ngân sách nhà nước.

Mức dư nợ vay của ngân sách địa phương: Đối với thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh không vượt quá 60% số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp;Đối với các địa phương có số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp lớn hơn chi thường xuyên của ngân sách địa phương không vượt quá 30% số thu ngân sách được hưởng theo phân cấp; Đối với các địa phương có số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp nhỏ hơn hoặc bằng chi thường xuyên của ngân sách địa phương không vượt quá 20% số thu ngân sách được hưởng theo phân cấp.

Đối tượng áp dụng

Theo Điều 1 Luật Ngân sách Nhà nước quy định phạm vi điều chỉnh của luật này như sau:

“Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội.

2. Các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp được ngân sách nhà nước hỗ trợ theo nhiệm vụ Nhà nước giao.

3. Các đơn vị sự nghiệp công lập.

4. Các tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến ngân sách nhà nước.”

Luật ngân sách nhà nước và các quy định về hoạt động ngân sách nhà nước của các cấp chính quyền nhà nước trong các đạo luật về tổ chức bộ máy nhà nước là cơ sở pháp lí cơ bản của hoạt động ngân sách nhà nước ở nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thuộc các đối tượng trên khi áp dụng Luật này sẽ thuộc đối tượng áp dụng và chịu sự quản lý của Luật Ngân sách nhà nước.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Ngân sách nhà nước 2015

Luật Hoàng Anh