Hòa giải mẫu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình dựa trên những nguyên tắc nào?

Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình. Bạo lực gia đình là một hình thức thu nhỏ của bạo lực xã hội với nhiều dạng hình thức khác nhau. Ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển, chúng ta đang xây dựng cuộc sống văn minh, tiến bộ, gia đình hạnh phúc thì vấn đề phòng, chống bạo lực gia đình đang nhận được rất nhiều sự quan tâm. Trong đó có việc hòa giải mẫu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình. Cùng tìm hiểu nguyên tắc hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình cùng Luật Hoàng Anh ngay sau đây.

Khát quát chung

Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình.

Khoản 16 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định: Thành viên gia đình bao gồm vợ, chồng; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con rể; anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị, em cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người cùng cha mẹ hoặc cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha; ông bà nội, ông bà ngoại; cháu nội, cháu ngoại; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột.

Những người nên trên đều có quan hệ huyết thống với nhau và họ được coi có mối quan hệ gia đình, được Luật hôn nhân và gia đình được ghi nhận và bảo vệ

Nguyên tắc hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình

Căn cứ theo Điều 12 Luật phòng, chống bạo lực gia đình 2007 quy định nguyên tắc hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình như sau:

Thứ nhất: Kịp thời, chủ động, kiên trì.

Bạo lực gia đình mang tính chất khép kín và có thể lặp đi lặp lại nhiều lần. Kinh nghiệm cho thấy, việc hòa giỉa kịp thời, đúng lúc ngay sau khi sự việc xả ra càng thuận lợi bởi mâu thuẫn kéo dài rất có thể trở nên gay gắt và phức tạp hơn. Do đó, việc hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình phải được can thiệp kịp thời, chủ động và kiên trì.

Thứ hai: Phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đạo đức xã hội và phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Việc hòa giải mẫu thuẫn tranh chấp giữ các thành viên gia đình phải phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của pháp luật và đề cao các yếu tố tình cảm, khuyên nhủ các bên ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, tập quán tốt đẹp của dân tộc như: hiếu thảo; yêu thương, đùm bọc lẫn nhau; đạo vợ nghĩa chồng;....

Thứ ba: Tôn trọng sự tự nguyện tiến hành hòa giải của các bên.

Pháp luật tôn trọng sự tự nguyện tiến hành của các bên tham gia hòa giải. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên cũng như giúp việc hòa giải được diễn ra nhanh chóng, thuận tiện.

Thứ tư: Khách quan, công minh, có lý, có tình.

Bởi lẽ xuất phát đều là những thành viên sống với nhau trong cùng một gia đình, nên việc hòa giải cần có cái nhìn khách quan và công bằng, minh bạch. Đồng thời, diễn giả một cách hợp lý, dễ nghe, dễ thấu hiểu theo nguyên tắc có lý, có tình, phân tích để mỗi bên hiểu rõ đúng sau, không xuề xòa cho xong việc.

Thứ năm: Giữ bí mật thông tin đời tư của các bên.

Nguyên tắc này nhằm đảm bảo quyền nhân thân của các bên, được pháp luật bảo vệ và bất khả xâm phạm. Hiến pháp 2013 quy định như sau: “ Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình”.

Thứ sáu: Tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của người khác; không xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng.

Quyền là những điều mà pháp luật công nhận và đảm bảo thực hiện đối với cá nhân, tổ chức để theo đó cá nhân, tổ chức được hưởng, được làm, được đòi hỏi mà không ai được ngăn cản, hạn chế.Theo đó, việc hòa giải phải tôn trọng quyền của người khác được pháp luật bảo vệ và đảm bảo không xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước và cộng đồng.

Cuối cùng: Không hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình quy định tại Điều 14 và Điều 15 của Luật phòng, chống bạo lực gia đình 2007 trong những trường hợp sau đây:

+ Vụ việc thuộc tội phạm hình sự, trừ trường hợp người bị hại yêu cầu không xử lý theo quy định của pháp luật hình sự;

+ Vụ việc thuộc hành vi vi phạm pháp luật bị xử lý hành chính.

Điều 8 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.”

Vi phạm pháp luật hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực hành vi thực hiện, xâm phạm đến các quan hệ xã hội mà pháp luật bảo vệ.

Xử lý vi phạm hành chính là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng những biện pháp cưỡng chế do pháp luật quy định đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệ hình sự.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật phòng, chống bạo lực gia đình.

Luật Hoàng Anh