Tài sản nào thuộc đối tượng trưng mua?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản ngày 03 tháng 06 năm 2008 (sau đây gọi là Luật trung mua, trưng dụng tài sản) quy định:

“Trưng mua tài sản là việc Nhà nước mua tài sản của tổ chức (không bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân), cá nhân, hộ gia đình thông qua quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia”.

Như vậy, theo quy định trên, Nhà nước sẽ thực hiện hoạt động trưng mua tài sản của tổ chức (không bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân), cá nhân, hộ gia đình trong trường hợp thật sự cần thiết vì mục đích quốc phòng, an ninh và lợi ích quốc gia. Việc trưng mua tài sản được thực hiện thông qua quyết định hành chính do chủ thể có thẩm quyền ban hành.

Tài sản thuộc đối tượng trưng mua được quy định tại Điều 13 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản:

“Điều 13. Tài sản thuộc đối tượng trưng mua

1. Nhà và tài sản khác gắn liền với đất trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 5 của Luật này.

2. Thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm, công cụ, dụng cụ và vật tư, vật dụng thiết yếu khác.

3. Phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác”.

Theo quy định trên, tài sản thuộc đối tượng trưng mua bao gồm:

Nhà và tài sản khác gắn liền với đất trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 5 của Luật Trưng mua, trưng dụng

Căn cứ theo quy định tại Khoản 4 Điều 3 Nghị định 21/2021/NĐ-CP tài sản gắn liền với đất bao gồm Nhà ở, công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở; Nhà ở riêng lẻ (là nhà ở được xây dựng trên thửa đất ở riêng biệt thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, bao gồm nhà biệt thự, nhà ở liền kề và nhà ở độc lập - Khoản 2 Điều 3 Luật Nhà ở năm 2014); Công trình xây dựng khác; Cây lâu năm, rừng sản xuất là rừng trồng hoặc vật khác gắn liền với đất theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 104 Luật Đất đai năm 2013, tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất bao gồm Nhà ở; Công trình xây dựng khác; Rừng sản xuất là rừng trồng; Cây lâu năm.

Khoản 1 Điều 5 của Luật Trưng mua, trưng dụng quy định:

"Điều 5. Điều kiện trưng mua, trưng dụng tài sản

Việc trưng mua, trưng dụng tài sản chỉ được thực hiện khi Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản mà các biện pháp huy động khác không thực hiện được, thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Khi đất nước trong tình trạng chiến tranh hoặc trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng theo quy định của pháp luật về quốc phòng và pháp luật về tình trạng khẩn cấp;

....”

Trong đó, tình trạng khẩn cấp về quốc phòng được quy định khoản 10 Điều 2 Luật Quốc phòng ngày 08 tháng 06 năm 2018:

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

10. Tình trạng khẩn cấp về quốc phòng là trạng thái xã hội của đất nước khi có nguy cơ trực tiếp bị xâm lược hoặc đã xảy ra hành vi xâm lược hoặc bạo loạn có vũ trang nhưng chưa đến mức tuyên bố tình trạng chiến tranh”.

Như vậy, khi đất nước trong tình trạng chiến tranh hoặc trong trạng thái xã hội của đất nước khi có nguy cơ trực tiếp bị xâm lược hoặc đã xảy ra hành vi xâm lược hoặc bạo loạn có vũ trang nhưng chưa đến mức tuyên bố tình trạng chiến tranh, Nhà nước có thể ban hành quyết định hành chính thực hiện trưng mua nhà ở, công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nhà ở riêng lẻ, công trình xây dựng khác, cây lâu năm, rừng sản xuất là rừng trồng hoặc vật khác gắn liền với đất theo quy định của pháp luật của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình.

Thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm, công cụ, dụng cụ và vật tư, vật dụng thiết yếu khác

Khoản 2 Điều 2 Luật Dược ngày 06 tháng 04 năm 2016 quy định:

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

2. Thuốc là chế phẩm có chứa dược chất hoặc dược liệu dùng cho người nhằm Mục đích phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, Điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, Điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người bao gồm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vắc xin và sinh phẩm”.

Thực phẩm là tất cả những thứ con người hay động vật có thể ăn hay uống được để hấp thụ dinh dưỡng, gồm nhưng không giới hạn các chất: chất bột (cacbohydrat), chất béo (lipit), chất đạm (protein), hoặc nước. 

Lương thực là sản phẩm được thu hoạch từ các loại cây lương thực, chủ yếu dùng làm lương thực cho người, là nguồn cung cấp chính về năng lượng và chất bột trong khẩu phần thức ăn như ngô, lúa gạo, lúa mì, sắn, khoai tây, khoai lang,…..

Công cụ, dụng cụ là những tư liệu lao động tham gia vào một hay nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh. Vật tư là các loại vật liệu (có thể là vật liệu đã thành sản phẩm hoặc là bán thành phẩm) cần thiết sử dụng trong quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm nhưng không trực tiếp cấu thành sản phẩm. Vật dụng là những đồ dùng thường ngày trong sinh hoạt.

Như vậy, thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm, công cụ, dụng cụ và vật tư, vật dụng thiết yếu khác đều là những yếu tố thiết yếu đối với cuộc sống sinh hoạt, sản xuất kinh doanh của con người sẽ được Nhà nước trưng mua trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia.

Phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác

Phương tiện giao thông vận tải về cơ bản là phương thức vận chuyển bao gồm hàng không, đường sắt, đường bộ, đường thủy, bằng cáp, đường ống và trong không gian. ...

Thông tin liên lạc có thể hiểu đơn giản là những dữ liệu cơ bản để truyền thông tin từ người này đến người khác như họ tên, số điện thoại, địa chỉ, email,… đây được xem là những thông tin liên lạc cơ bản của một người.

Như vậy, trong trường hợp thật sự cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản thì phương tiện giao thông vận tải như phương tiện vận chuyển hàng không, đường sắt, đường bộ, đường thủy,…. hay thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác sẽ được Nhà nước trưng mua.

Luật Hoàng Anh