Thời hạn, hình thức thanh toán tiền trưng mua tài sản được quy định như thế nào?

Những quy định chung về trưng mua tài sản

Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008, Trưng mua tài sản là việc Nhà nước mua tài sản của tổ chức (không bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân), cá nhân, hộ gia đình thông qua quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia.

Trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản mà các biện pháp huy động khác không thực hiện được thì Nhà nước thực hiện hoạt động mua tài sản của tổ chức (không bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân), cá nhân, hộ gia đình; khi đó, Nhà nước sẽ ban hành quyết định hành chính nhằm thực hiện hoạt động trưng mua tài sản.

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là người có thẩm quyền quyết định trưng mua tài sản (Điều 14 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008). 

Người có tài sản trưng mua (tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền sở hữu tài sản thuộc đối tượng trưng mua) và người có thẩm quyền quyết định trưng mua tài sản theo quy định trên thỏa thuận giá tài sản trưng mua theo nguyên tắc giá phổ biến trên thị trường địa phương của tài sản cùng loại hoặc có cùng tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng và xuất xứ tại thời điểm quyết định trưng mua tài sản. Nội dung thoả thuận được ghi vào quyết định trưng mua tài sản.

Nhà nước thực hiện thanh toán tiền trưng mua tài sản theo hình thức thanh toán trong thời hạn được quy định tại Điều 19 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008:

“Điều 19. Thanh toán tiền trưng mua tài sản

1. Tiền trưng mua tài sản được thanh toán một lần cho người có tài sản trưng mua trong thời hạn như sau:

a) Không quá bốn mươi lăm ngày, kể từ ngày quyết định trưng mua tài sản có hiệu lực thi hành đối với trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 5 của Luật này;

b) Không quá ba mươi ngày, kể từ ngày quyết định trưng mua tài sản có hiệu lực thi hành đối với trường hợp quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 5 của Luật này.

2. Trường hợp không thể thanh toán kịp theo thời hạn quy định tại khoản 1 Điều này vì lý do bất khả kháng thì được gia hạn, nhưng thời gian gia hạn không quá bốn mươi lăm ngày đối với trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều này và không quá ba mươi ngày đối với trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều này. Việc gia hạn phải được thông báo bằng văn bản cho người có tài sản trưng mua biết trước khi kết thúc thời hạn thanh toán quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 1 Điều này.

3. Bộ Tài chính, cơ quan tài chính địa phương chịu trách nhiệm thanh toán tiền trưng mua tài sản cho người có tài sản trưng mua theo đúng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này và quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước”.

Thời hạn, hình thức thanh toán tiền trưng mua tài sản

Bộ Tài chính, Sở Tài chính của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm thanh toán tiền trưng mua tài sản cho người có tài sản trưng mua.

Đối với tài sản được trưng mua khi đất nước trong tình trạng chiến tranh hoặc trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng (trạng thái xã hội của đất nước khi có nguy cơ trực tiếp bị xâm lược hoặc đã xảy ra hành vi xâm lược hoặc bạo loạn có vũ trang nhưng chưa đến mức tuyên bố tình trạng chiến tranh), tiền trưng mua tài sản được thanh toán một lần trong thời hạn không quá bốn mươi lăm ngày, kể từ ngày quyết định trưng mua tài sản có hiệu lực thi hành.

Đối với tài sản được trưng mua khi an ninh quốc gia có nguy cơ bị đe dọa; khi mục tiêu quan trọng về an ninh quốc gia có khả năng bị xâm phạm hoặc cần được tăng cường bảo vệ; hay khi phải đối phó với nguy cơ hoặc để khắc phục thảm họa do thiên tai, dịch bệnh gây ra trên diện rộng hoặc nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe và tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước, tiền trưng mua tài sản được thanh toán một lần trong thời hạn không quá ba mươi ngày, kể từ ngày quyết định trưng mua tài sản có hiệu lực thi hành.

Theo quy định tại Điều 20 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008, kinh phí thanh toán tiền trưng mua tài sản do ngân sách nhà nước chi trả theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước. Bộ Tài chính có nhiệm vụ hướng dẫn việc sử dụng ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước để thanh toán tiền trưng mua tài sản.

Nhà nước khuyến khích và ghi nhận bằng văn bản việc tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư tự nguyện hiến, tặng cho tài sản cho Nhà nước trong trường hợp trưng mua tài sản. Vì vậy, trường hợp người có tài sản trưng mua tự nguyện hiến, tặng cho tài sản trưng mua cho Nhà nước thì Nhà nước không phải thanh toán tiền cho người hiến, tặng cho tài sản. Việc hiến, tặng cho tài sản được lập thành văn bản (Điều 22 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008).

Quy định về gia hạn thanh toán tiền trưng mua tài sản

Trường hợp Bộ Tài chính, Sở Tài chính của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương không thể thanh toán kịp theo thời hạn quy định vì lý do bất khả kháng thì được gia hạn. Thời gian gia hạn sẽ không quá bốn mươi lăm ngày đối với trường hợp tài sản được trưng mua khi đất nước trong tình trạng chiến tranh hoặc trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng; và không quá ba mươi ngày đối với trường hợp tài sản được trưng mua khi an ninh quốc gia có nguy cơ bị đe dọa; khi mục tiêu quan trọng về an ninh quốc gia có khả năng bị xâm phạm hoặc cần được tăng cường bảo vệ; hay khi phải đối phó với nguy cơ hoặc để khắc phục thảm họa do thiên tai, dịch bệnh gây ra trên diện rộng.

Việc gia hạn phải được thông báo bằng văn bản cho người có tài sản trưng mua biết trước khi kết thúc thời hạn thanh toán quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 1 Điều 19 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008 (trước khi kết thúc 45 ngày hoặc 30 ngày, kể từ ngày quyết định trưng mua tài sản có hiệu lực thi hành).  

Luật Hoàng Anh