Tiếp công dân phải đảm bảo nguyên tắc gì?

Tiếp công dân là một hoạt động thường xuyên trong các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở nước ta. Mục đích tiếp công dân là nhằm giải thích, hướng dẫn nhân dân thực hiện các quyền khiếu nại, tố cáo của mình. Thông qua công tác tiếp công dân giúp cho cơ quan nhà nước tiếp nhận được những thông tin phản hồi từ thực tế, những vấn đề nảy sinh từ cuộc sống, từ đó có các biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời, đề ra những chủ trương, quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân.

Trước tầm quan trọng của công tác tiếp công dân, Luật Tiếp công dân số 42/2013/QH13 ngày 25/11/2013 đã được Chủ tịch nước ký Lệnh công bố số 17/2013/L-CTN ngày 06/12/2013. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2014 gồm 9 chương, 36 điều. Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày nguyên tắc tiếp công dân.

Tiếp công dân là gì?

Điều 2 Luật Tiếp công dân 2013 định nghĩa như sau:

Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân quy định tại Điều 4 của Luật tiếp công dân đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật.

Các cơ quan nhà nước có trách nhiệm tổ chức tiếp công dân bao gồm:

– Chính phủ;

– Bộ, cơ quan ngang bộ; tổng cục và tổ chức tương đương; cục;

– Ủy ban nhân dân các cấp;

– Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;

– Các cơ quan của Quốc hội;

– Hội đồng nhân dân các cấp;

– Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán nhà nước

Nguyên tắc tiếp công dân

Theo quy định tại Điều 3 Luật Tiếp công dân 2013, tiếp công dân phải đảm bảo nguyên tắc sau:

Thứ nhất: Việc tiếp công dân phải được tiến hành tại nơi tiếp công dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Nơi tiếp công dân bao gồm Trụ sở tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân hoặc nơi làm việc khác do cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tiếp công dân bố trí và phải được thông báo công khai hoặc thông báo trước cho người được tiếp.

Thứ hai: Việc tiếp công dân phải bảo đảm công khai, dân chủ, kịp thời; thủ tục đơn giản, thuận tiện; giữ bí mật và bảo đảm an toàn cho người tố cáo theo quy định của pháp luật; bảo đảm khách quan, bình đẳng, không phân biệt đối xử trong khi tiếp công dân.

Nguyên tắc này đảm bảo quyền dân chủ của nhân dân. Mọi cá nhân đều có thể đưa ra khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của mình đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không bị phân biệt đối xử, ngăn cấm. Ngoài ra, nguyên tắc giữ bí mật và bảo đảm an toàn cho người tố cáo sẽ là cơ sở cho người tố cáo có thể thực hiện quyền tố cáo của mình mà không bị đe dọa, lo sợ; từ đó giúp người dân phản ánh chính xác thực tế để cơ quan nhà nước có trách nhiệm giải quyết, xử lý phù hợp, kịp thời.

Thứ ba: Tôn trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo quy định của pháp luật.

Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Tố cáo là việc cá nhân theo thủ tục quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân

Kiến nghị, phản ánh là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó.

Nguyên tắc này sẽ làm rút ngắn khoảng cách giữa nhân dân và cơ quan nhà nước. Theo đó, người dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh đều được tôn trọng, tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện quyền của mình. Đồng thời, cán bộ tiếp công dân sẽ lắng nghe, giải thích, hướng dẫn để người dân hiểu và thực hiện quyền nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của họ.