Trưng cầu ý dân về những vấn đề nào?

Trưng cầu ý dân là hình thức thực hiện quyền dân chủ trực tiếp cao nhất của người dân. Qua đó, tạo cơ sở pháp lý cho người dân trực tiếp tham gia vào các công việc của Nhà nước, trực tiếp thể hiện ý chí và thực hiện quyền làm chủ của mình đối với các vấn đề hệ trọng của đất nước. Vậy trưng cầu ý dân trong những vấn đề nào? Bài viết dưới đây, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về vấn đề này.

Trưng cầu ý dân là gì?

Trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước theo quy định của Luật trưng cầu ý dân 2015.

Cử tri là người có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân theo quy định của Luật trưng cầu ý dân 2015. Theo đó, người có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân là công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân có quyền bỏ phiếu để biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân, trừ trường hợp:

+ Người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.

+ Người đã có tên trong danh sách cử tri nếu đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bị kết án tử hình, phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì Ủy ban nhân dân cấp xã xóa tên người đó trong danh sách cử tri và thu hồi thẻ cử tri.

Các vấn đề trưng cầu ý dân

Theo Điều 6 Luật trưng cầu ý dân 2015 quy định Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân về các vấn đề sau đây:

Thứ nhất: Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp;

Hiến pháp là đạo luật cơ bản, có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam; các văn bản pháp luật khác xây dựng phải phù hợp với nội dung của Hiến pháp. Hiến pháp quy định những vấn đề cơ bản nhất về chủ quyền quốc gia, chế độ chính trị, chính sách kinh tế, xã hội; quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước. Vì vậy, để đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của công dân; trong một số nội dung quan trọng của Hiến pháp, việc tổ chức trưng cầu ý dân sẽ tạo điều kiện để nhà nước nắm bắt mong cầu, đề nghị của nhân dân, từ đó ban hành Hiến pháp phù hợp với tình hình xã hội, con người; đảm bảo nền móng luật định chắc chắn để xây dựng các hệ thống văn bản pháp luật khác có hiệu quả thi hành trên thực tiễn.

Thứ hai: Vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia;

Trong mỗi giai đoạn, lợi ích quốc gia được xác định là những mục tiêu khác nhau. Tuy nhiên, lợi ích quốc gia hướng đến mục tiêu chung là lợi ích chung của cộng đồng bao gồm độc lập, chủ quyền, lãnh thổ quốc gia; công dân; hội nhập phát triển kinh tế xã hội. Lợi ích quốc gia là vấn đề cốt lõi và xuyên suốt chi phối việc hoạch định chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước ta. Vì vậy, trưng cầu ý dân đối với các vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại là điều cần thiết để làm rõ nguyện vọng, khát khao của người dân Việt Nam trước sự sống còn, quan hệ quốc tế của quốc gia.

Thứ ba: Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước;

Sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước không thể thiếu được yếu tố con người của đất nước đó. Vì vậy, đối với những vấn đề về kinh tế - xã hội có ảnh hướng lớn đến sự phát triển của đất nước thì thông qua trưng cầu ý dân, nhà nước sẽ có cơ sở, tiền đề quan trọng để xác lập, định hướng chủ trương, chính sách đúng đắn có thể bảo đảm các điều kiện phát triển ổn định, vững mạnh; đồng thời phù hợp với các chuẩn mực chung của cộng đồng, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại,....

Thứ tư: Vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.

Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân; luôn đề cao quyền dân chủ của nhân dân. Chính vì vậy, nhà nước thực hiện trưng cầu ý đối với các vấn đề đặc biệt quan trọng của đất nước, tạo điều kiện để nhân dân được tham gia đóng góp ý kiến, bày tỏ nguyện vọng, đảm bảo cơ bản quyền dân chủ, quyền công dân của nhân dân.