Trường hợp nào được từ chối tiếp công dân?

Tiếp công dân là một hoạt động thường xuyên trong các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở nước ta. Mục đích tiếp công dân là nhằm giải thích, hướng dẫn nhân dân thực hiện các quyền khiếu nại, tố cáo của mình. Thông qua công tác tiếp công dân giúp cho cơ quan nhà nước tiếp nhận được những thông tin phản hồi từ thực tế, những vấn đề nảy sinh từ cuộc sống, từ đó có các biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời, đề ra những chủ trương, quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân.

Trước tầm quan trọng của công tác tiếp công dân, Luật Tiếp công dân số 42/2013/QH13 ngày 25/11/2013 đã được Chủ tịch nước ký Lệnh công bố số 17/2013/L-CTN ngày 06/12/2013. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2014 gồm 9 chương, 36 điều. Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày những trường hợp được từ chối tiếp công dân.

Tiếp công dân là gì?

Điều 2 Luật Tiếp công dân 2013 định nghĩa như sau:

Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân quy định tại Điều 4 của Luật tiếp công dân đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật.

Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tiếp công dân bao gồm:

- Chính phủ;

- Bộ, cơ quan ngang bộ; tổng cục và tổ chức tương đương; cục;

- Ủy ban nhân dân các cấp;

- Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;

- Các cơ quan của Quốc hội;

- Hội đồng nhân dân các cấp;

- Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán nhà nước

- Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp;

- Tổ chức chính trị, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan thuộc Chính phủ, đơn vị sự nghiệp công lập (thực hiện trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình).

Những trường hợp được từ chối tiếp công dân

Theo quy định tại Điều 9 Luật tiếp công dân 2013 quy định người tiếp công dân được từ chối tiếp người đến nơi tiếp công dân trong các trường hợp sau đây:

Thứ nhất: Người trong tình trạng say do dùng chất kích thích, người mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình (1)

Việc từ chối tiếp công dân trong trường hợp này là điều cần thiết. Người đang say, mắc bệnh tâm thần, bệnh khác không có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình, vì vậy, khiếu nại, tố cáo, phán ảnh, kiến nghị của những đối tượng này không đảm bảo tính xác thực, mức độ chính xác của thông tin đưa ra. Theo đó, người trong tình trang say có thể được tiếp đón khi trở về trạng thái bình thường, tỉnh táo, không bị ảnh hưởng về tâm lý, sức khỏe sau say; hay người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác có thể thông qua người giám hộ để nêu lên ý kiến của mình.

Thứ hai: Người có hành vi đe dọa, xúc phạm cơ quan, tổ chức, đơn vị, người tiếp công dân, người thi hành công vụ hoặc có hành vi khác vi phạm nội quy nơi tiếp công dân; (2)

Nơi tiếp công dân bao gồm Trụ sở tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân hoặc nơi làm việc khác do cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tiếp công dân bố trí và phải được thông báo công khai hoặc thông báo trước cho người được tiếp.

Trong quá trình đón tiếp công dân, nếu người có hành vi đe dọa, xúc phạm cơ quan, tổ chức, đơn vị, người tiếp công dân, người thi hành công vụ hoặc có hành vi khác vi phạm nội quy nơi tiếp công dân, người tiếp công dân được quyền từ chối tiếp để đảm bảo an toàn cho các cá nhân liên quan cũng như không gây hấn, mất an toàn trật tự tại nơi tiếp công dân.

Thứ ba: Người khiếu nại, tố cáo về vụ việc đã giải quyết đúng chính sách, pháp luật, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, rà soát, thông báo bằng văn bản và đã được tiếp, giải thích, hướng dẫn nhưng vẫn cố tình khiếu nại, tố cáo kéo dài; (3)

Thứ tư: Những trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Điều 4 Thông tư số 04/2021/TT-TTCP ngày 01/10/2021 của Thanh tra Chính phủ quy định cụ thể về việc từ chối tiếp công dân. Theo đó:

- Người tiếp công dân được từ chối tiếp công dân trong các trường hợp (1), (2) và phải giải thích cho công dân được biết lý do từ chối tiếp, đồng thời báo cáo người phụ trách tiếp công dân.

- Trường hợp từ chối tiếp công dân trường hợp (3) thì người đứng đầu cơ quan, đơn vị phụ trách tiếp công dân ra Thông báo từ chối tiếp công dân. Thông báo được thực hiện theo Mẫu số 01 ban hành kèm theo Thông tư 04/2021/TT-TTCP.