Bản tự bảo vệ trong tố tụng trọng tài

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài đã và đang là một phương pháp giải quyết tranh chấp được nhiều chủ thể lựa chọn vì các đặc tính ưu việt của nó. Đối với tranh chấp được giải quyết tại tổ chức trọng tài, sau khi nhận được thông báo trọng tài và hồ sơ vụ kiện, trong một khoảng thời gian theo quy định của pháp luật, bị đơn phải chuẩn bị bản tự bảo vệ để gửi tới tổ chức trọng tài. Nội dung của bản tự bảo vệ có ảnh hưởng đến phán quyết cuối cùng của Trọng tài. Vậy pháp luật hiện hành quy định thế nào về bản tự bảo vệ và việc gửi bản tự bảo vệ? Bài viết sau đây Luật Hoàng Anh sẽ trình bày cụ thể về đấn đề này.

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại là gì?

Tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình thực hiện các hoạt động thương mại.

Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của Trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyết trọng tài buộc các bên tôn trọng và thực hiện.

Trọng tài viên là người được các bên lựa chọn hoặc được Trung tâm trọng tài hoặc Tòa án chỉ định để giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật Trọng tài thương mại 2010.

Bản tự bảo vệ trong tố tụng trọng tài

Nội dung bản tự bảo vệ

Thông thường người khởi kiện được coi là người có quyền lợi bị xâm phạm, họ bắt đầu cho một tiến trình tố tụng. Nhưng yêu cầu của họ có được chấp nhận hay không, chấp nhận đến đâu không chỉ phụ thuộc những tài liệu, chứng cứ do họ cung cấp mà còn phụ thuộc vào sự “phản kháng” của phía bị đơn bằng tài liệu, chứng cứ, bằng các lý lẽ và quy định pháp luật. Theo đó, trong tố tụng trọng tài nếu phía bị đơn không đồng ý với yêu cầu của nguyên đơn hoặc không đồng ý một phần yêu cầu của nguyên đơn thì bị đơn thực hiện sự tự bảo vệ. Khi nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và các tài liệu, chứng cứ kèm theo, bị đơn thu thập tài liệu, chứng cứ, phải trên cơ sở hợp đồng, và thực hiện hợp đồng, quy định của pháp luật… để có bản tự bảo vệ của mình. Theo quy định tại khoản 1 Điều 35 Luật Trọng tài thương mại, bản tự bảo vệ của bị bao gồm 04 nội dung chính sau đây:

Thứ nhất, ngày, tháng, năm làm bản tự bảo vệ.

Thứ hai, tên và địa chỉ của bị đơn.

Thứ ba, Cơ sở và chứng cứ tự bảo vệ (nếu có).

Thứ tư, tên và địa chỉ của người được bị đơn chọn làm Trọng tài viên hoặc đề nghị chỉ định Trọng tài viên.

Đây là nội dung cơ bản của một bản tự bảo vệ. Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Luật trọng tài thương mại 2010: “Trường hợp bị đơn cho rằng vụ tranh chấp không thuộc thẩm quyền của Trọng tài, không có thoả thuận trọng tài, thoả thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được thì phải nêu rõ điều đó trong bản tự bảo vệ.”

Việc phản đối về thẩm quyền của trọng tài, không có thỏa thuận trọng tài trên thực tế, thỏa thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được phải được nêu trong bản tự bảo vệ.

Thời hạn gửi bản tự bảo vệ

* Đối với vụ việc được giải quyết tại Trung tâm trọng tài:

Các bên có thể thỏa thuận về thời hạn bị đơn phải gửi bản tự bảo vệ. Nếu các bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có quy định khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho Trung tâm trọng tài bản tự bảo vệ. Theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, thời hạn này có thể được Trung tâm trọng tài gia hạn căn cứ vào tình tiết cụ thể của vụ việc.

* Đối với vụ việc được giải quyết bằng trọng tài vụ việc:

Các bên có thể thỏa thuận về thời hạn bị đơn phải gửi bản tự bảo vệ. Nếu các bên không có thoả thuận khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho nguyên đơn và Trọng tài viên bản tự bảo vệ, tên và địa chỉ của người mà mình chọn làm Trọng tài viên.

Theo đó, trong trường hợp bị đơn gửi bản tự bảo vệ tại Trung tâm trọng tài thì pháp luật cho phép gia hạn thời hạn nộp bảo tự bảo vệ khi một hoặc các bên có yêu cầu và Trung tâm trọng tài sẽ quyết định dựa vào tình hình thực tế. Còn đối với việc gửi bản tự bảo vệ khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài vụ việc thì pháp luật không quy định bị đơn có quyền xin gia hạn thời hạn nộp bản tự bảo vệ.

Bên cạnh đó, có thể thấy thời hạn 30 ngày mà Luật trọng tài thương mại quy định là một khoảng thời gian hợp lý để bị đơn nộp bảo thực hiện các công việc tự bảo vệ bước đầu, đây cũng chính là quyền của bị đơn trong tố tụng trọng tài.