Bảo vệ thông tin của người tiêu dùng quan trọng như thế nào?

Hiện nay, quyền riêng tư đã được ghi nhận trong Hiến pháp Việt Nam và rất nhiều luật chuyên ngành, Luật Bảo vệ người tiêu dùng cũng không phải là một ngoại lệ. Điều đó cho thấy xã hội ngày một đề cao và chú trọng về tầm quan trọng của bảo mật thông tin cá nhân, nhất là trong thời đại xã hội công nghệ, có nhiều giao dịch thông qua sàn thương mại điện tử đã thu thập rất nhiều thông tin của người tiêu dùng, vì vậy bảo vệ thông tin của người tiêu dùng là vô cùng cần thiết.

Tại Điều 6 Luật Bảo vệ người tiêu dùng năm 2010 đã quy định về việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng như sau:

“Điều 6. Bảo vệ thông tin của người tiêu dùng

1. Người tiêu dùng được bảo đảm an toàn, bí mật thông tin của mình khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

2. Trường hợp thu thập, sử dụng, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng thì tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ có trách nhiệm:

a) Thông báo rõ ràng, công khai trước khi thực hiện với người tiêu dùng về mục đích hoạt động thu thập, sử dụng thông tin của người tiêu dùng;

b) Sử dụng thông tin phù hợp với mục đích đã thông báo với người tiêu dùng và phải được người tiêu dùng đồng ý;

c) Bảo đảm an toàn, chính xác, đầy đủ khi thu thập, sử dụng, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng;

d) Tự mình hoặc có biện pháp để người tiêu dùng cập nhật, điều chỉnh thông tin khi phát hiện thấy thông tin đó không chính xác;

đ) Chỉ được chuyển giao thông tin của người tiêu dùng cho bên thứ ba khi có sự đồng ý của người tiêu dùng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.”

Người tiêu dùng được đảm bảo an toàn, bí mật thông tin của mình khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu

Như vậy nếu như không có sự yêu cầu cung cấp thông tin, hồ sơ khách hàng, hồ sơ giao dịch của khách hàng từ phía cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì tuyệt đối tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ không cung cấp thông tin của khách hàng cho bên thứ ba.

Trường hợp thu thập, sử dụng, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng thì tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ có những trách nhiệm sau đây:

Thông báo rõ ràng, công khai trước khi thực hiện với người tiêu dùng về mục đích hoạt động thu thập, sử dụng thông tin của người tiêu dùng

Việc mua sắm online qua các sàn thương mại điện tử trở nên ngày một phổ biến và để tham gia mua sắm trên các sàn này thì người tiêu dùng cần tạo một tài khoản để đăng nhập, điền một số thông tin cá nhân như tên, số điện thoại, địa chỉ nơi ở hoặc nơi cần gửi hàng đến, … lên ứng dụng hoặc trang web bán hàng qua mạng. Đây là những thông tin cần thiết mà người bán cũng như phía trung gian là các sàn thương mại điện tử cần nắm bắt được thì mới có thể thực hiện các giao dịch hàng hóa nên cần thông báo rõ ràng cho người mua khi tham gia vào thị trường mua sắm online.

Sử dụng thông tin phù hợp với mục đích đã thông báo với người tiêu dùng và phải được người tiêu dùng đồng ý

Chúng ta thường thấy điều này khi tải các ứng dụng trên web về máy tính, điện thoại thông minh, các ứng dụng này sẽ đi kèm với chú thích rằng khi chúng thu thập những thông tin ví dụ như danh bạ, trình duyệt bạn đăng nhập, kho lưu trữ ảnh, … thì người dùng ứng dụng có phép điều đó hay không. Từ lúc bạn nhấn vào đồng ý hay cho phép thì ứng dụng mà bạn vừa cài đặt đó sẽ được quyền truy cập vào những thông tin công khai của người dùng. Những nhà sáng lập và phát triển ứng dụng lúc này cần sử dụng thông tin thu thập từ người dùng vào đúng mục đích đã thông báo trên.

Bảo đảm an toàn, chính xác, đầy đủ khi thu thập, sử dụng, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng

Đây là có thể được xem là trách nhiệm cần phải có của tổ chức, cá nhân kinh doanh bởi nếu không thể đảm bảo độ an toàn, chính xác, đầy đủ khi thu thập, sử dụng, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng thì không người mua nào có thể tin tưởng sử dụng dịch vụ, hàng hóa của họ được.

Tự mình hoặc có biện pháp để người tiêu dùng cập nhật, điều chỉnh thông tin khi phát hiện thấy thông tin đó không chính xác

Ví dụ trong trường hợp người tiêu dùng có sự nhầm lẫn khi cập nhật thông tin, hay trong đăng ký mới thì việc tổ chức, cá nhân kinh doanh thông báo đến khách hàng sử dụng dịch vụ là điều cần thiết. Đặc biệt là trong ngành dịch vụ ngân hàng, thông tin của khách hàng là vô cùng quan trọng và không thể để xảy ra có sai sót, vì chỉ cần có một lỗi chính tả nhỏ hay sai một con số cũng có thể gây thiệt hại lớn cho khách hàng.

Chỉ được chuyển giao thông tin của người tiêu dùng cho bên thứ ba khi có sự đồng ý của người tiêu dùng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác

Đây là trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh cần phải biết và nắm rõ quy định này, bởi việc tiết lộ thông tin khách hàng cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của họ là điều tối kỵ nhất trong kinh doanh, bên bán sẽ phải bồi thường thiệt hại cho bên mua nếu làm ảnh hưởng đến quyền lợi của bên mua trừ trường hợp có sự yêu cầu của cơ quan nhà nước như tại mục 1.

Thực tế cho thấy một vụ việc gây ồn ào gần đây đó là việc “sao kê” tài khoản ngân hàng của các nghệ sĩ Việt Nam khi kêu gọi từ thiện ủng hộ miền Trung trong đợt thiên tai tháng 10 năm 2020 vừa qua; phía ngân hàng Vietcombank sẽ làm việc với bên thứ ba là cơ quan điều tra khi được yêu cầu cung cấp thông tin khách hàng để làm rõ sự minh bạch của dòng tiền kia. Những tổ chức, cá nhân ủng hộ tiền vào tài khoản của các nghệ sĩ không thể yêu cầu ngân hàng Vietcombank cung cấp thông tin về tài khoản nhận tiền ủng hộ đó được.

Luật Hoàng Anh