Người tiêu dùng có những quyền gì?

Hiện nay người tiêu dùng thường bị lừa gạt mua hàng qua điện thoại với giá cao để nhận quà khuyến mãi không có thật; mua hàng giả qua Facebook hay các sàn thương mại điện tử… nhưng nhìn chung người tiêu dùng chưa nắm hết được quyền lợi và nghĩa vụ của mình và bên cạnh đó thì luật chưa đáp ứng các nhu cầu thực tế phát sinh, vì thế xảy ra tình trạng gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 đã quy định 08 quyền của người tiêu dùng được bảo vệ như sau:

“Điều 8. Quyền của người tiêu dùng

1. Được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp.

2. Được cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; nội dung giao dịch hàng hóa, dịch vụ; nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa; được cung cấp hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch và thông tin cần thiết khác về hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng đã mua, sử dụng.

3. Lựa chọn hàng hóa, dịch vụ, tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ theo nhu cầu, điều kiện thực tế của mình; quyết định tham gia hoặc không tham gia giao dịch và các nội dung thỏa thuận khi tham gia giao dịch với tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

4. Góp ý kiến với tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ về giá cả, chất lượng hàng hóa, dịch vụ, phong cách phục vụ, phương thức giao dịch và nội dung khác liên quan đến giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

5. Tham gia xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

6. Yêu cầu bồi thường thiệt hại khi hàng hóa, dịch vụ không đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng, số lượng, tính năng, công dụng, giá cả hoặc nội dung khác mà tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đã công bố, niêm yết, quảng cáo hoặc cam kết.

7. Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

8. Được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn kiến thức về tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ.”

- Người tiêu dùng được xác định là bộ phận quan trọng trong nền kinh tế, có quyết định mang tính toàn diện tới việc sản xuất, cung cấp dịch vụ hàng hóa vì vậy khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp thì người tiêu dùng phải được đảm bảo an toàn về tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác.

- Vài năm trở lại đây, các mô hình trung tâm thương mại xuất hiện ngày càng nhiều, đã tạo ra một sự thuận lợi đáng kể cho người tiêu dùng thành phố. Mô hình kinh doanh mới này giúp người tiêu dùng xác định rõ chất lượng, truy xuất được nguồn gốc, bảo đảm quyền tiêu dùng bằng các hoạt động bảo trì, bảo hành sau giao dịch. Mặt khác nó cũng chính là kênh tuyên truyền hiệu quả giúp người tiêu dùng nâng cao trình độ, bằng những phương pháp so sánh đánh giá về hàng hóa.

Nhưng ở thị trường truyền thống, tiềm ẩn nguy cơ xâm hại đến quyền lợi người tiêu dùng còn nhiều bất cập. Đây là khu vực với các giao dịch kiểu cũ, mua bán trên cơ sở thỏa thuận miệng, là cản trở lớn cho các hoạt động quản lý nhà nước, rất khó khăn trong việc bảo vệ quyền và các lợi ích thiết thực cho người tiêu dùng. Vì các giao dịch không những thiếu căn cứ xác định nguồn gốc, xác định chất lượng mà thiếu luôn cả sự ràng buộc trách nhiệm về thời gian, địa điểm trao đổi.

- Quan hệ giao dịch hàng hóa luôn diễn ra hàng ngày mà ai cũng có thể nhận ra, từ việc mua đồ ăn mỗi sáng, đặt đồ ăn, giày dép, quần áo qua mạng đến việc mua ô tô, xe máy,… Người tiêu dùng hoàn toàn có thể tự do lựa chọn hàng hóa, dịch vụ mà mình có nhu cầu sử dụng, miễn là có khả năng chi trả cho hàng hóa, dịch vụ đó.

Ví dụ, khi mua sắm trên các sàn thương mại điện tử, bạn có vô vàn những lựa chọn, và khi nhận chọn mua một sản phẩm tức là bạn đã quyết định tham gia giao dịch và chấp thuận các điều khoản trong giao dịch đó với người bán như thanh toán trước khi nhận hàng, đổi trả hàng trong vòng 03 ngày kể từ ngày nhận được sản phẩm,…

- Bên cạnh đó, người tiêu dùng được coi là “người cuối cùng” tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ và là người chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ chất lượng của hàng hóa, dịch vụ trong chuỗi cung ứng. Do vậy hơn ai hết chất lượng, giá cả hàng hóa dịch vụ do người tiêu dùng phản ánh, đóng góp ý kiến có ý nghĩa quan trọng, quyết định đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp; là kênh thông tin đáng tin cậy giúp cơ quan nhà nước thu thập để đưa ra các quyết định về quản lý.

Luật Hoàng Anh