Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Giá 2012 là gì?

Trong những năm qua, hệ thống pháp luật về giá đã được ban hành và thực thi trong cuộc sống, góp phần quan trọng trong việc chuyển đổi nền kinh từ từ cơ chế hành chính bao cấp sang cơ chế giá thị trường có sự quản lý của Nhà nước.

Ngày 26/4/2002, Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa X đã thông qua và ban hành Pháp lệnh Giá. Chính phủ ban hành Nghị định số 170/2003/NĐ-CP ngày 25 tháng 12 năm 2003 quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Giá, Nghị định số 101/2005/NĐ-CP ngày 03 tháng 8 năm 2005 về thẩm định giá; Bộ Tài chính đã ban hành các thông tư hướng dẫn thực hiện.

Cùng với Pháp lệnh Giá, một số luật, pháp lệnh có những nội dung quy định về giá như: Luật Cạnh tranh, Luật Điện lực, Luật Bưu chính, Luật Viễn thông, Luật Đất đai, Luật Dược, Luật Bảo vệ và phát triển rừng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Hàng không, Bộ Luật Hàng hải, Pháp lệnh Dự trữ quốc gia, Pháp lệnh chống bán phá giá hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam và một số văn bản pháp luật khác. Theo đó, đã hình thành được một hệ thống pháp luật để điều chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực giá.

Hệ thống pháp luật về giá được xây dựng, bổ sung, hoàn thiện và tổ chức thực hiện trong những năm qua đã thể chế hóa được đường lối của Đảng về quản lý, điều hành giá trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và trở thành một bộ phận quan trọng trong hệ thống pháp luật chung; góp phần tích cực vào việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hệ thống pháp luật về giá  đã mở đường cho việc chuyển từ cơ chế giá hành chính áp đặt sang cơ chế giá thị trường có sự kiểm soát của Nhà nước. Thúc đẩy nhanh quá trình thay thế cơ chế Nhà nước quyết định giá hầu hết các loại hàng hóa, dịch vụ trong nền kinh tế sang việc quy định giá cả theo cơ chế thị trường. Nhà nước giảm mạnh quyền định giá trực tiếp, chỉ còn định giá đối với một số hàng hóa, dịch vụ quan trọng, tác động lớn đến kinh tế - xã hội nhằm ngăn ngừa tình trạng độc quyền về giá, biến độc quyền nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp. Nhà nước thực hiện việc quản lý, điều hành giá chủ yếu bằng các biện pháp kinh tế vĩ mô, phù hợp dần với yêu cầu của cơ chế kinh tế thị trường và cam kết hội nhập kinh tế quốc tế; giảm mạnh việc bù lỗ, bù giá, bao cấp qua giá… giảm thiểu sự “méo mó” của hệ thống giá trong nền kinh tế.

Hệ thống pháp luật về giá đã bước đầu tạo được cơ chế phát huy, tôn trọng quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật; tạo ra những điều kiện để huy động, phân bổ và sử dụng hợp lý hơn các nguồn lực của đất nước; góp phần tạo nên tốc độ tăng trưởng cao của nền kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân.

Hệ thống pháp luật về giá đã phân định trách nhiệm giữa trung ương, địa phương, các Bộ, các ngành, các doanh nghiệp trong lĩnh vực quản lý giá, bình ổn giá, hiệp thương giá. Đồng thời quy định các cơ chế đấu thầu, đấu giá, thẩm định giá, thỏa thuận giá, niêm yết giá thay cho các cơ chế định giá, phê duyệt giá đã góp phần làm cho thị trường hoạt động công khai minh bạch hơn, giảm thiểu hoạt động của thị trường ngầm, làm cho hệ thống tín hiệu về giá trên thị trường mang tính khách quan hơn.

Phạm vi điều chỉnh

Tại Điều 1 Luật Giá 2012 quy định phạm vi điều chỉnh của Luật Giá như sau:

“Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

Luật này quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giá; hoạt động quản lý, điều tiết giá của Nhà nước.”

Luật Giá trước hết quy định phạm vi điều chỉnh của Luật là quy định về quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giá, sau đó là hoạt động quản lý và điều tiết giá của Nhà nước (đây là điểm khác với Pháp lệnh Giá). Quy định như vậy sẽ bảo đảm phù hợp với đường lối của Đảng là thực hiện cơ chế giá thị trường có sự điều tiết của Nhà nước; phù hợp với nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; đồng thời đề cao vai trò trách nhiệm của các chủ thể tham gia trong lĩnh vực giá, trước hết là vai trò của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh trong hoạt động điều tiết giá của cơ chế thị trường.

Đối tượng áp dụng

Tại Điều 2 Luật Giá 2012 quy định đối tượng áp dụng của Luật Giá như sau:

“Điều 2. Đối tượng áp dụng

Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh; người tiêu dùng; cơ quan nhà nước; tổ chức, cá nhân khác liên quan đến hoạt động trong lĩnh vực giá trên lãnh thổ Việt Nam.”

Luật Giá quy định đối tượng áp dụng rộng hơn so với Pháp lệnh Giá, bao gồm tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh; người tiêu dùng; cơ quan nhà nước; tổ chức, cá nhân khác liên quan đến hoạt động trong lĩnh vực giá trên lãnh thổ Việt Nam.

Hàng hóa quy định trong Luật Giá được cụ thể là tài sản có thể trao đổi, mua, bán trên thị trường, có khả năng thỏa mãn nhu cầu của con người, bao gồm các loại động sản và bất động sản.

Dịch vụ quy định trong Luật Giá được hiểu là hàng hóa có tính vô hình, quá trình sản xuất và tiêu dùng không tách rời nhau, bao gồm các loại dịch vụ trong hệ thống ngành sản phẩm Việt Nam theo quy định của pháp luật.

Việc áp dụng luật

Tại Điều 3 Luật Giá 2012 quy định Việc áp dụng luật của Luật Giá như sau:

“Điều 3. Áp dụng luật

1. Các hoạt động trong lĩnh vực giá trên lãnh thổ Việt Nam phải tuân thủ quy định của Luật này.

2. Trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó.”

Theo đó, Luật Giá quy định: “Các hoạt động trong lĩnh vực giá trên lãnh thổ Việt Nam phải tuân thủ quy định của Luật này”. Đồng thời, Luật Giá cũng quy định trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Giá 2012

Luật Hoàng Anh