Quản lý ngoại thương với các nước có chung biên giới được quy định như thế nào?

Việt Nam là một quốc gia nằm ở cực Đông Nam Bán đảo Đông Dương. Biên giới Việt Nam giáp với vịnh Thái Lan ở phía Nam, vịnh Bắc Bộ và biển Đông ở phía Đông, Trung Quốc ở phía Bắc, Lào và Campuchia phía Tây. Về biên giới đất liền, Việt Nam tiếp giáp với ba nước Trung Quốc, Lào, Campuchia. Vì thế nên việc quản lý hoạt động ngoại thương với các nước có chung biên giới là điều rất quan trọng, mang tính chiến lược cho sự phát triển kinh tế, an ninh của quốc gia.

Khái niệm

Hoạt động ngoại thương là hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế được thực hiện dưới các hình thức xuất khẩu, nhập khẩu; tạm nhập, tái xuất; tạm xuất, tái nhập; chuyển khẩu; quá cảnh và các hoạt động khác có liên quan đến hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế theo quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên (theo Khoản 1 Điều 3 Luật Quản lý ngoại thương 2017).

Nước có chung biên giới là nước có chung đường biên giới đất liền với nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm: Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Vương quốc Cam-pu-chia (theo Khoản 1 Điều 3 Nghị định 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018).

Hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới của thương nhân là hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu theo quy định của pháp luật (theo Khoản 5 Điều 3 Nghị định 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018).

Quản lý ngoại thương với các nước có chung biên giới

Quản lý ngoại thương với các nước có chung biên giới với Việt Nam (sau đây gọi là hoạt động thương mại biên giới) được áp dụng các biện pháp quản lý đặc thù theo Khoản 1 Điều 53 Nghị định 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018 như sau đây:

+ Quy định về hàng hóa, số lượng hàng hóa, định mức miễn thuế, địa điểm và phương thức đối với hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới;

+ Quy định về hàng hóa, địa điểm, phương thức và hoạt động hỗ trợ đối với hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của thương nhân đã được thoả thuận trong điều ước quốc tế giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước có chung biên giới.

Theo đó, thương nhân được phép mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới thông qua các cửa khẩu biên giới theo quy định của pháp luật. Hàng hóa mua bán, trao đổi qua biên giới của thương nhân phải tuân thủ quy định của Luật Quản lý ngoại thương và các văn bản hướng dẫn chi tiết thi hành về hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế. Và phải tuân thủ các quy định của pháp luật, điều ước quốc tế về kiểm dịch y tế; kiểm dịch động vật, thực vật, kiểm dịch thủy sản; kiểm tra chất lượng hàng hóa; kiểm tra về an toàn thực phẩm. Thương nhân hoạt động thương mại biên giới phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế, phí, lệ phí theo quy định của pháp luật.

Các nguyên tắc trong quản lý hoạt động thương mại biên giới

Theo Khoản 2 Điều 53 Luật Quản lý ngoại thương 2017 quy định các nguyên tắc trong quản lý hoạt động thương mại biên giới bao gồm:

+ Nhà nước tăng cường hỗ trợ và phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp nơi có biên giới trong việc tổ chức, quản lý hoạt động thương mại biên giới nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của thương nhân, cư dân biên giới;

+ Người, phương tiện, hàng hóa trong hoạt động thương mại biên giới chịu sự thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;

+ Ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về thương mại và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Đây là các nguyên tắc trong quản lý hoạt động thương mại biên giới nói chung và nguyên tắc phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong hoạt động thương mại biên giới nói riêng. Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có biên giới quyết định, công bố Danh mục các cửa khẩu khác và nơi mở ra cho qua lại biên giới được phép thực hiện hoạt động thương mại biên giới bảo đảm các điều kiện và chịu sự giám sát, quản lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và pháp luật có liên quan.

Các hoạt động thương mại biên giới được hưởng một số chính sách quản lý đặc thù về địa bàn, hàng hóa, phí, lệ phí, phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.

Các quy định như trên là phù hợp với Điều XXIV của Hiệp định GATT 1994 và các điều ước quốc tế giữa Việt Nam với các nước có chung đường biên giới; phù hợp với đặc thù từng tuyến, tỉnh biên giới về giao thông, địa hình, dân số…; và là công cụ linh hoạt trong thực hiện chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước với từng đối tác thương mại cụ thể có chung đường biên giới với nước ta.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Quản lý ngoại thương 2017

Luật Hoàng Anh