Quy định về mất quyền phản đối trong giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại

Giải quyết tranh chấp thương mại tại trọng tài thương mại là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp được quy định tại Luật thương mại 2005. Bởi những ưu điểm như đảm bảo tính bảo mật, nhanh chóng, giải quyết vụ việc thấu tình đạt lý mà phương thức này ngày càng được sử dụng nhiều hơn. Trong quá trình giải quyết tranh chấp, nếu một bên phát hiện có vi phạm quy định của Luật trọng tài hoặc thỏa thuận trọng tài thì nên xử lý thế nào? Nếu vẫn tiếp tục thực hiện tố tụng thì sẽ có hậu quả gì? Bài viết sau đây của Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về vấn đề này.

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài là gì?

Tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình thực hiện các hoạt động thương mại.

Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại là phương thức giải quyết thông qua hoạt động của Trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyết trọng tài buộc các bên phải tôn trọng và thực hiện.

Trọng tài viên là người được các bên lựa chọn hoặc được Trung tâm trọng tại hoặc tòa án chỉ định để giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật trọng tài thương mại 2010.

Mất quyền phản đối trong tố tụng trọng tài

Điều 13 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định: “Trong trường hợp một bên phát hiện có vi phạm quy định của Luật này hoặc của thỏa thuận trọng tài mà vẫn tiếp tục thực hiện tố tụng trọng tài và không phản đối những vi phạm trong thời hạn do Luật này quy định thì mất quyền phản đối tại Trọng tài hoặc Tòa án.”

Theo đó, nếu một bên phát hiện có vi phạm theo quy định của Luật Trọng tài thương mại hoặc vi phạm thỏa thuận trọng tài của hai bên mà không phản đối những vi phạm này trong một thời hạn nhất định thì sau thời hạn này việc phản đối sẽ không được chấp nhận.

Quy định này được hướng dẫn tại Điều 6 Nghị quyết 01/2014/NQ-HĐTP như sau:

• Trường hợp một bên phát hiện có vi phạm quy định Luật TTTM hoặc của thỏa thuận trọng tài mà vẫn tiếp tục thực hiện tố tụng trọng tài và không phản đối với Hội đồng trọng tài, Trung tâm trọng tài những vi phạm đó trong thời hạn do Luật TTTM quy định thì mất quyền phản đối tại Trọng tài, hoặc tại Tòa án đối với những vi phạm đã biết đó. Trường hợp Luật TTTM không quy định thời hạn thì thời hạn được xác định theo thỏa thuận của các bên hoặc quy tắc tố tụng trọng tài. Trường hợp các bên không thỏa thuận hoặc quy tắc tố tụng trọng tài không quy định thì việc phản đối phải được thực hiện trước thời điểm Hội đồng trọng tài tuyên phán quyết.
• Trước khi xem xét yêu cầu của một hoặc các bên về việc có vi phạm quy định Luật TTTM hoặc của thỏa thuận trọng tài, Tòa án phải kiểm tra các tài liệu, chứng cứ, quy tắc tố tụng trọng tài để xác định đối với yêu cầu đó, một hoặc các bên có mất quyền phản đối hay không mất quyền phản đối.
• Trường hợp Tòa án xác định vi phạm đã mất quyền phản đối quy định tại Điều 13 Luật TTTM và hướng dẫn tại khoản 1 Điều này thì bên đã mất quyền phản đối không được quyền khiếu nại quyết định của Hội đồng trọng tài, yêu cầu hủy phán quyết trọng tài đối với những vi phạm đã mất quyền phản đối đó. Tòa án không được căn cứ vào các vi phạm mà một hoặc các bên đã mất quyền phản đối để quyết định chấp nhận yêu cầu của một hoặc các bên.
• Khi giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, Tòa án có trách nhiệm xem xét theo quy định tại điểm đ khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 68 Luật TTTM. Trường hợp xét thấy có đủ căn cứ để chấp nhận hoặc không chấp nhận yêu cầu thì Tòa án có quyền quyết định ngay cả khi một hoặc các bên đã mất quyền phản đối.

Tóm lại, khi phát hiện có vi phạm trong quá trình tố tụng trọng tài, cần phản đối trong thời hạn quy định bởi việc không phản đối có thể gây ảnh hưởng đến phán quyết của trọng tài sau này cũng như ảnh hưởng đến chính quyền và lợi ích của mình.